Đó là vào năm 2010, tôi đứng trước một cơ hội bất ngờ. Chính xác lúc đó, tôi kiếm được 20 tỉ VNĐ trong khi giá USD lúc đó chỉ khoảng 17.000 đến 18.000 VNĐ/USD. Tôi nghĩ khoản tiền đó chính là cơ hội rất tốt để có được đòn bẩy kinh tế, nhằm hiện thực hóa những việc muốn làm nhưng còn đang dang dở.
Đây là một câu chuyện rất dài. Việc tôi kiếm được 1 triệu USD vào năm 2010 xuất phát từ lịch sử làm việc trong quá khứ của chính mình. Trước đó, tôi là kỹ sư phụ trách mảng thiết bị di động trong một công ty con của một mạng điện thoại di động CDMA. Tại thời điểm đó, phần lớn các máy điện thoại di động ở Việt Nam và trên toàn cầu đều là các máy được khóa mạng. Máy di động hồi đó khá đắt nhưng chỉ sử dụng được cho một mạng di động đó thôi.
Năm 2006-2007, mạng di động nơi tôi làm việc tiến hành chuyển mạng sang công nghệ GSM. Khi đó, công ty gặp vấn đề là hơn 2 triệu điện thoại CDMA của khách hàng cần phải mở khóa mã thì mới có thể chuyển sang dùng tạm SIM của nhà mạng khác trước khi hồi về mạng mới, nếu không nó sẽ trở thành cục gạch, mà người dùng lại nằm rải rác trên toàn quốc. Bài toán thu hồi máy từ khắp nơi về Hà Nội để mở khóa mã thật sự khiến nhiều người đau đầu.
Việc thu hồi về mở khóa là rất khó khăn, rồi vấn đề quy trình thu hồi và cho khách hàng mượn sử dụng trong thời gian chờ mở khóa. Thêm vào đó, kể cả gom được về, các hãng cũng khó chấp nhận việc mở khóa cho các sản phẩm họ đã bán ra, và nếu có chấp nhận thì việc tạm nhập tái xuất điện thoại cũ về nhà máy để xử lý mở mã và quay trở lại cũng gặp nhiều rào cản. Chi phí cho việc thực hiện rất lớn.
Trong vai trò công ty thành viên của nhà mạng đó, chúng tôi phải tìm cách làm sao để có thể mở khóa các điện thoại đó ngay tại trong nước. Tôi tìm tòi các giải pháp đang có, phát triển riêng phần mềm có thể mở mạng cho các thiết bị CDMA dù chúng gồm nhiều chủng loại khác nhau. Lúc ấy, tôi là người duy nhất đảm trách công việc này và một bạn hỗ trợ các thủ tục giấy tờ.
Bên cạnh công nghệ, tôi phải hình dung ra quy trình phối hợp để làm sao máy thu hồi về nhanh nhất, đổi máy cho khách, đào tạo kiến thức cho các bộ phận trực tiếp như: Tổng đài, cửa hàng để sao cho ít khiếu nại nhất.
Bản thân tôi không nghĩ mình sẽ được gì từ việc này, bởi hồi đó công ty ai cũng bộn bề cho việc chuyển đổi, nhìn ra thứ gì cũng phải chi tiền. Khi trách nhiệm đến tay, mình phải làm việc làm sao để kết quả là tốt nhất, dù thực tế có nhiều ngày phải về rất muộn, về đến nơi đang ăn cơm cũng có điện thoại yêu cầu hỗ trợ. Khi việc unlock quy mô lớn hoàn thành, gói ghém cho xong mọi việc, tôi nghỉ việc ở công ty mà không đòi hỏi bất cứ lợi ích gì cho mình. Tháng 3/2010 tôi và 3 cộng sự thành lập Thủ Đô Multimedia.
Toàn bộ quy trình mở máy cho nhà mạng ấy giúp tôi nắm giữ công nghệ, hiểu cách tổ chức một quy trình thực hiện trên quy mô toàn quốc, nắm bắt các phương thức phối hợp… Ngoài ra, tôi cũng kết nối được với các nhà phân phối điện thoại trên khắp cả nước. Việc tới tận kho, hỗ trợ, đào tạo cho họ giải quyết vấn đề đã giúp tôi có thiện cảm từ họ.
Thủ Đô Multimedia thành lập được 6 tháng, lúc đó thiết bị D-Com 3G để truy cập Internet di động bùng nổ ở Việt Nam, song các nhà mạng đều khóa mã thiết bị. Lúc ấy, có một doanh nghiệp phía Nam ký hợp đồng nhập 1 triệu thiết bị D-Com 3G với một nhà mạng. Tuy nhiên, vì lý do nào đó hợp đồng này đã không được thực hiện.
Điều đó khiến doanh nghiệp này rơi vào thế mắc kẹt. Giống như câu chuyện unlock điện thoại của vài năm trước, việc tạm nhập, tái xuất các thiết bị này gặp một loạt các vấn đề và không khả thi. Tuy nhiên, chính câu chuyện mở mã quy mô lớn cho hơn 2 triệu thiết bị di động của tôi vài năm trước đã khiến họ tìm tới.
Thời điểm đó, một thiết bị D-Com 3G có giá khoảng 800.000 VNĐ, tương đương 1/3 tháng lương cơ bản của người lao động. Với giá thành 15-17 USD/thiết bị, lô hàng đó có giá trị khoảng 15-17 triệu USD. Tôi nhận sẽ unlock cho họ với giá 20.000 VNĐ/chiếc, đó là một mức giá quá hợp lý cho cả hai bên và họ lập tức đồng ý, giao toàn bộ số hàng đó cho tôi và yêu cầu phải mở khóa trong 2 tuần.
Họ giao toàn bộ lượng thiết bị trị giá 15-17 triệu USD cho tôi. Khối lượng thiết bị khổng lồ này đòi hỏi tôi phải thực hiện quy trình để unlock, kiểm tra và đóng gói trở lại mà không gây bất cứ ảnh hưởng nào tới thiết bị. Kinh nghiệm của quá khứ, và sức chịu đựng khi làm việc tập trung ở cường độ cao từ những năm trước đã giúp tôi làm được đơn hàng này suôn sẻ. Nửa tháng sau, mọi việc hoàn tất và doanh nghiệp kịp bán sản phẩm ra thị trường trước khi thiết bị nhập khẩu của đối thủ đổ về.
Cũng phải chia sẻ thế này, khi tôi có 1 triệu USD đầu tiên, nhiều người bạn xung quanh mình cũng đã có khoản tiền ấy. Đó là điều tôi thấy rất may bởi có thể học hỏi được từ các bạn ấy. Nhờ họ, tôi biết với ngần này tiền lên làm như thế nào. Trong các bạn cấp 3 của tôi, những người thành công rất nhiều.
Ngoài ra, tự thấy mình là người yêu công việc, tiền không phải thứ thay đổi được đam mê của tôi. Kết hợp điều đó với môi trường xung quanh, tôi thấy nó là đòn bẩy rất tốt để chi tiền đầu tư vào những công việc mà hiện nay mình cần. Làm trong ngành công nghệ, mua sắm thiết bị không hề rẻ. Từ đó, tôi dùng phần lớn tiền để phát triển Thủ Đô Multimedia.
Lúc tôi kiếm được 1 triệu USD đó, Thủ Đô Multimedia đã phát triển được 6 tháng. Từ những ngày đầu tiên, công ty chỉ có 4 người. Hồi đó, trước khi có tiền, tôi phải làm chính ở 1 công ty khác, buổi chiều và những ngày nghỉ qua Thủ Đô để kiểm soát công việc. Buổi tối các ngày trong tuần, tôi làm thêm ở một công ty khác nữa để có thể có tiền nuôi doanh nghiệp.
Thời gian đầu, chưa có văn phòng, chúng tôi thuê 1 căn phòng ở nhà nghỉ giá 3 triệu/tháng để công việc bắt đầu được nhanh nhất. Sau đó, chúng tôi chuyển văn phòng xuống Giáp Bát bởi nó tiện cung đường sáng đi làm, chiều quay về đó để giải quyết công việc. Sau đó, mình lại đi làm thêm. Hồi đó chưa có kế toán trưởng, mình kiêm nhiệm tất cả, nên mình cũng có thêm nhiều kinh nghiệm.
Khi kiếm được 1 triệu USD, tôi thấy nó thực sự rất tốt. Thời điểm ấy, doanh nghiệp cần rất nhiều tiền bởi ngoài kinh phí để sản xuất sản phẩm, chúng tôi còn cần tiền làm marketing nữa. Nó thực sự giúp tôi trút được gánh nặng trên vai mình.
Song hành cùng doanh thu còn nhỏ của công ty, khoản tiền này có thể giúp mọi người vững tin phát triển. Hồi đó, tôi luôn nói với các bạn rằng: “Nếu có gì xảy ra, tôi đảm bảo mọi thứ sẽ được giữ nguyên trong 3 năm tiếp theo để có thể làm được thứ gì đó mới. Cho đến khi bỏ game đi làm giải pháp truyền hình, tôi cũng nói rằng các bạn cứ vững tin phát triển sản phẩm, tôi có thể đảm bảo 3 năm giữ nguyên lương thưởng, chế độ trong mọi hoàn cảnh”.
Theo tôi, 1 triệu USD đến từ việc tôi quên mình để làm việc. Công việc ấy ngày xưa không ai giao nhưng mình tự làm hết. Không ai bắt buộc mà mình thấy trách nhiệm phải làm và quyết tâm làm đến cùng. Mình làm không tính toán đến thiệt hơn, làm vì nếu công việc ấy mình gánh vào thì bao người bớt khổ và những anh em làm cùng tôi ở nhà mạng ngày xưa, với sự máu lửa ấy, đều đã trưởng thành.
Bây giờ, tôi luôn cố gắng làm sao để tạo ra môi trường làm việc cho các bạn lao động quên mình và thời gian lao động ấy mang lại giá trị cho chính bản thân các bạn. Tôi hay nói với các bạn trong công ty: Thủ Đô Multimedia sẽ không bao giờ bóc lột chính các nhân viên của mình.
Đồng sáng lập, những người trụ cột Thủ Đô Multimedia từ thời gian đầu rất đồng lòng. Mọi người quyết tâm phải làm được sản phẩm có chỗ đứng trên thị trường, bằng năng lực của người Việt mình. Mọi người đồng lòng chạy theo. Những chính sách rất riêng, rất khác biệt của công ty cũng là động lực giúp giữ các bạn gắn bó với công ty.
Ngoài môi trường làm việc mang tính đặc thù, ngay từ đầu, Thủ Đô Multimedia đã trở thành doanh nghiệp hiếm hoi có kỳ nghỉ đông bên cạnh kỳ nghỉ hè truyền thống. Cứ giữa tới cuối tháng 11, chúng tôi đi nghỉ đông. Một quy định được duy trì suốt từ ngày đầu thành lập là mọi người chỉ được đi một mình, không được đưa gia đình, người yêu đi theo. Chúng tôi muốn có một môi trường mọi người không vướng bận, sống hết mình trong thời gian đó.
Đi nghỉ đông, chúng tôi chọn đi núi. Có điểm hay là vào những ngày cuối tháng 11, cảnh núi rừng rất đẹp, không khí giống với Tết dưới miền xuôi trong 1-2 tháng nữa với hoa đào hoa mai rực nở, với những cảnh chợ phiên đồng bào vùng cao sắm Tết. Ngoài khác biệt, nghỉ đông còn ý nghĩa khác là để người của Thủ Đô Multimedia thấy Tết trước mọi người. Tết thức tỉnh mình trước mọi người thì cũng hình thành suy nghĩ làm sao mà trong công việc, mình cũng “đón Tết” trước mọi người. Không khí đó tạo ra môi trường có điểm khác.
Kỳ nghỉ hè, Thủ Đô Multimedia sẽ mời cán bộ và người thân của họ đi cùng. Với ý nghĩa nghỉ đông là riêng cho mình, nghỉ hè là dành cho tất cả để như một đại gia đình lớn. Có nhiều bố mẹ được con đưa đi nghỉ cùng công ty thì đó cũng là lần đi du lịch đầu tiên trong đời của họ. Khi được đi như thế, các phụ huynh thấy con mình ở trong môi trường như vậy rất yên tâm.
Ở chiều ngược lại, trong lúc khó khăn, con muốn nghỉ, đó có thể là sợi dây để giữ các bạn ở lại môi trường này bởi chính lời khuyên từ các bậc phụ huynh. Phần lớn trụ cột của công ty cách đây 10 năm giờ vẫn ở lại cùng công ty.
Du lịch hè, chúng tôi hướng tới chọn những khu nghỉ 5 sao. Chúng tôi đi nghỉ ở những khu nghỉ 5 sao để các bạn thấy được rằng người trưởng thành sống như thế nào, sống trong môi trường như thế sẽ giúp các bạn có nhiều trải nghiệm để hướng đến khát vọng 5 sao.
Thời điểm đầu, chúng tôi không bị ảnh hưởng gì nhiều, nhưng tháng 8 và tháng 9 năm nay, những tác động bắt đầu lớn khi có nhiều mảng dịch vụ doanh số đang tốt nhưng bỗng dưng bị đình trệ và không có cách nào cứu vãn. Tuy nhiên, ở mặt khác, chúng tôi có nhiều mảng phát triển mạnh và tựu chung lại, tổng doanh thu vẫn tăng.
Dẫu vậy, duy trì hoạt động trong giai đoạn dịch bệnh là điều khó khăn. Khi mọi thứ đình trệ, chúng tôi vẫn phải nỗ lực để đảm bảo không gì bị dừng lại bởi tôi biết, dừng lại là rất khó gượng dậy, rất khó phục hồi. Chúng tôi phải ngồi tính toán lại, dự báo tình hình để quyết định thúc đẩy mảng nào và cắt bỏ mảng nào khi khả năng phục hồi không còn nữa.
Khi giai đoạn khó khăn nhất mà chúng tôi không dừng lại, đến lúc dễ thở hơn, chúng tôi sẽ ở trên ngưỡng phát triển mới.
Nếu để nói về lời khuyên cho các bạn trẻ muốn tạo dựng công việc, sự nghiệp kinh doanh của mình, tôi nghĩ rằng tôi có 3 điều chia sẻ:
Thứ nhất, tôi muốn thay từ “khởi nghiệp” bằng “lập nghiệp”. Khởi là rất đầy đủ, giống như khởi công 1 ngôi nhà, phải có chắc năng lực mới xây. Hãy dùng từ khác để thức tỉnh các bạn trẻ, nên dùng lập nghiệp.
Lập nghiệp là tay trắng bước vào 1 vùng kinh tế mới để tìm cách tồn tại. Ngồi đây hôm nay phải nghĩ mai làm gì để tồn tại. Từ đó, ý nghĩa về mặt sản phẩm sẽ sát thị trường hơn, giúp các bạn luôn luôn phải suy nghĩ để được thị trường chấp nhận. Cùng với đó, tính bay bổng giảm đi dù làm công nghệ không thể thiếu bay bổng. Hãy dùng từ lập nghiệp cho những công cuộc như thế này, từ đó, giúp tâm thế các bạn tốt hơn. Làm hôm nay phải nghĩ tới ngày mai sống bằng gì.
Ngoài ra, khởi nghiệp thì tỷ lệ thành công chỉ một vài phần trăm nhưng lập nghiệp, tỷ lệ thành công phải lên tới 50%. Thay đổi về truyền thông 1 từ thôi, tôi nghĩ hiệu quả sẽ tăng tới 10 lần.
Điều thứ hai, với kinh nghiệm của mình, tôi thấy rằng không phụ thuộc vào lập nghiệp như thế nào nhưng việc lao động quên mình trong những môi trường phù hợp là quan trọng. Có thể thời điểm ấy, vài năm ấy mình không được doanh nghiệp ghi nhận xứng đáng bằng giá trị vật chất nhưng đó là môi trường tốt để tích lũy giá trị bản thân. Nó là giá trị giúp mình trưởng thành, ngay cả khi mình đi doanh nghiệp khác.
Ngoài ra, có 1 môi trường để lao động hết mình, đặc biệt với các bạn trẻ, quan trọng hơn nhiều so với sự sòng phẳng lúc này.
Điều cuối cùng, với vai trò người đi trước, mình thấy các bạn trẻ nhanh hơn thế hệ của mình nhiều. Tuy nhiên, cái các bạn ấy còn thiếu là kinh nghiệm về thị trường và sản phẩm, mà điều này có đủ từ những người đi trước. Trong phần mềm có điểm quan trọng là sự kế thừa. Các bạn trẻ nên tâm niệm điều đó và nên ra ngoài nhiều, giao tiếp nhiều thay vì chỉ ngồi với máy tính.
Từ khởi nghiệp 0 đồng và khát khao kiến tạo những “siêu phẩm” bằng trí tuệ Việt
Thời điểm năm 2002, Việt Nam chưa tự sản xuất được TV. Nhập công nghệ về cũng mất tối thiểu 2 triệu USD. Một chàng kỹ sư trẻ mới vào làm việc tại Hanel đã “cả gan” xung phong một mình viết phần mềm cho TV màu màn hình phẳng, việc chưa ai từng nghĩ người Việt có thể làm được ở thời điểm đó, trong đề tài độc lập cấp nhà nước “Nghiên cứu thiết kế chế tạo ti vi mầu màn hình phẳng chất lượng cao”.
Và đến năm 2004, chiếc TV màu lần đầu tiên được sản xuất tự chủ tại Việt Nam do kỹ sư Việt Nam tại HANEL sản xuất cả phần cứng và phần mềm đã ra mắt công chúng. Chàng kỹ sư trẻ gây được ngạc nhiên cho giới điện tử lúc đó là Nguyễn Ngọc Hân: “Giá một chiếc TV, nếu tính chỉ mua phần cứng thì chỉ khoảng 20 USD, còn xuất xưởng thì giá phải gấp 5-10 lần. Cái chính là phải tự chủ được phần mềm và thiết kế phần cứng. Nếu chủ động được việc này trong nước thì giá trị gia tăng khi sản xuất tại Việt Nam tăng lên mấy trăm lần”.
Sang đến năm 2008, khi 3G đã xuất hiện ở Việt Nam nhưng dịch vụ giá trị gia tăng còn tẻ nhạt. Hân cùng 3 đồng sự phát hiện ra mảnh đất mới và lập ra Thủ Đô Multimedia vào ngày 29/3/2009, bắt đầu làm game trên mobile, trở thành đơn vị đầu tiên làm game online trên di động vào thời điểm đó. Các game Tam Quốc, Cờ Thủ, Hạm Đội tăng trưởng nhanh chóng.
Những ngày lập nghiệp thật khó khăn. Để nuôi công ty non trẻ, ban ngày Hân chạy hàng chục km qua đường vành đai 3 đầy bụi cát bắn rát mặt để làm việc, chiều về công ty của mình kiểm tra công việc, sau đó lại sang công ty thứ 3 “cày thêm”. Nhưng đó là thời gian đáng nhớ vì mình đang đi vào một lĩnh vực mới và đó là động lực để thôi thúc mình cần phải làm được một sản phẩm nào đó có dấu ấn. Và quan trọng, tất cả các sản phẩm mình làm ra, đều bằng năng lực và đội ngũ kỹ sư trong nước.
“Lúc mới mở công ty không có văn phòng, để vào việc luôn, 3 sáng lập công ty đã thuê 1 phòng nghỉ ở Phố Vọng với giá 3 triệu đồng/tháng làm trụ sở. Đến tháng tính tiền, họ tính thêm tiền điện hơn 2 triệu. Mất hơn 1 tháng thuê phòng nghỉ làm phòng làm việc, Thủ Đô Multimedia mới thuê được trụ sở mới”, Hân nhớ lại.
Đến “xoa dịu nỗi đau” cho ngành nội dung số
Với việc tiếp cận thị trường giá trị gia tăng bằng Game Online và App trên di động từ rất sớm, Hân cùng đội ngũ của mình đã có một thời kỳ phát triển rực rỡ trên với công nghệ 3G của ngành viễn thông di động, có nhiều game lọt vào top 3 game quốc tế có trải nghiệm thật như Biliards Online với hơn 40 triệu người dùng toàn cầu, đặc biệt là các nước như Anh và Ấn Độ.
Nhưng đến giai đoạn game nước ngoài xâm nhập mạnh vào Việt Nam, từ năm 2016, khe cửa cho các doanh nghiệp nội địa ngày càng hẹp, Hân cùng đội ngũ Thủ Đô Multimedia đã quyết định bước sang sân chơi khác, dù còn đó những tiếc nuối, hụt hẫng và cả oán thán.
“Thời kỳ này khép lại, chúng tôi tiếc nuối rất nhiều, nhưng cũng có điều được an ủi là mình đã xây dựng được công ty hơn 100 đồng nghiệp, tự mua được trụ sở của mình và là một trong số rất ít các công ty Game Mobile có sản phẩm 100% phát triển bằng đội ngũ kỹ sư nội địa”, Mr. Hân chia sẻ.
Cùng với kinh nghiệm nghiên cứu giải pháp thu hình từ năm 2004, Hân đã bắt đầu nghiên cứu lĩnh vực truyền hình và phát hiện rằng, từ trước đến nay, toàn bộ ngành truyền hình là sân chơi của doanh nghiệp nước ngoài với chi phí thiết bị, công nghệ vô cùng đắt đỏ. Hân quyết định dấn thân vào lĩnh vực này với khát vọng làm chủ công nghệ, dẫn dắt cuộc chơi mới.
Sau 18 tháng lên dự án tổng thể và liệt kê tất cả các giải pháp cần thiết, Hân và đội ngũ kỹ sư của Thủ Đô Multimedia đã phát triển được toàn bộ giải pháp cho một đài phát truyền hình trên môi trường số mang thương hiệu Sigma, từ khâu nhận tín hiệu, xử lý tín hiệu, khóa mã tín hiệu, chèn nội dung tùy biến sau đó phân phối tín hiệu tới đầu nhận.
Đến bây giờ, Thủ Đô Multimedia là doanh nghiệp duy nhất ở Việt Nam phát triển được toàn bộ các giải pháp cho một đài truyền hình trên Internet. Sản phẩm tiết kiệm được hàng chục triệu USD đã nhanh chóng được hàng loạt các đơn vị chào đón, sử dụng như VTVcab, TV360, Gojapan, Nexta… Đặc biệt, công ty cũng đã có hợp đồng triển khai giải pháp nước ngoài đầu tiên với hãng Jungo TV (Mỹ).
Thị trường nội dung số còn phát sinh một vấn nạn làm đau đầu các nhà sản xuất là nạn ăn cắp bản quyền, vi phạm bản quyền. Ước tính, hàng năm các nhà sản xuất nội dung tại Việt Nam thiệt hại khoảng 8.000 tỷ đồng vì bị đánh cắp bản quyền. Nhiều bản quyền truyền hình như giải bóng đá C1 phải dừng phát sóng, thiệt hại hàng chục triệu USD cho nhà đài.
Hân và đồng sự lại bước lên chuyến tàu chiến đấu với vấn nạn ăn cắp bản quyền, phát triển giải pháp bảo vệ bản quyền trên môi trường số. Và với giải pháp Sigma Multi-DRM được Cartesian kiểm định và chứng nhận đạt tiêu chuẩn về bảo mật, Thủ Đô Multimedia trở thành 1 trong 20 doanh nghiệp trên thế giới sở hữu giải pháp bảo vệ bản quyền.
Đặc biệt bảo vệ bản quyền trong lĩnh vực truyền hình chỉ hơn 10 đơn vị toàn cầu có phát minh trong lĩnh vực này. Sigma Multi-DRM như một hàng rào bảo vệ cho doanh nghiệp sản xuất nội dung có doanh thu hàng ngàn tỷ đồng/năm.
giải pháp Sigma Multi-DRM được Cartesian kiểm định và chứng nhận đạt tiêu chuẩn về bảo mật, Thủ Đô Multimedia trở thành 1 trong 20 doanh nghiệp trên thế giới sở hữu giải pháp bảo vệ bản quyền
“Các nhà sáng tạo như là rễ của một cái cây, nếu rễ đó không được bảo vệ, chăm sóc thì cái cây sẽ bị suy yếu và chết dần. Vì vậy, sau thành công ở lĩnh vực truyền hình, Sigma Multi-DRM đang mở rộng sang các lĩnh vực sở hữu bản quyền trên Internet khác như bản quyền âm nhạc, xuất bản sách điện tử, chương trình nghệ thuật… nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho hàng trăm ngàn nhạc sỹ, nhà thơ – nhà văn, nghệ sỹ, ca sỹ… Đồng thời, giúp thị trường hoạt động lành mạnh, minh bạch và phát triển. Quan trọng hơn nữa, giải pháp này dù rất khó và không phổ biến, nhưng năng lực kỹ sư trong nước tại Thủ Đô Multimedia đã làm được và thương mại thành công”, Hân cho biết.
Nối tiếp hành trình, Hân cho biết, đội ngũ kỹ sư của Thủ Đô Multimedia đang hồ hởi chinh phục biển lớn công nghệ trong năm 2022 với mục tiêu thách thức hơn là tiên phong phát triển truyền hình tương tác, mở ra không gian mới, chân trời mới, mỏ vàng mới cho truyền hình.
“Công nghệ truyền hình hiện mới chỉ cung cấp các dịch vụ cơ bản, xu hướng mới là người xem có nhu cầu tương tác với nhà đài trong các chương trình giải trí, cuộc thi… khi xem trực tiếp. Việc này sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho truyền hình, mang lại doanh thu cực lớn cho nhà sản xuất. Đây là mảng tiềm năng rất lớn, trên thế giới chưa có doanh nghiệp nào có giải pháp trọn vẹn”, Hân hào hứng cho biết.
Những giải pháp của do các kỹ sư trẻ người Việt xuất hiện trên thị trường không chỉ “xoa dịu nỗi đau” mà còn “nâng bước”, làm “nặng túi” thêm cho các nhà đài, nhà phát triển nội dung số và nhà sáng tạo của Việt Nam. Bước chân tiên phong này sẽ giúp họ thêm sức mạnh cạnh tranh trong bối cảnh các doanh nghiệp xuyên biên giới đang lấn lướt nhà phát triển Việt Nam.
Và bước chân thần tốc vào công nghệ của tương lai
Chưa dừng lại ở đó, Hân và đội ngũ của mình tiếp tục hành trình chinh phục miền đất mới, công nghệ mới của tương lai – Blockchain – web 3.0. Ứng dụng công nghệ Blockchain được Thủ Đô Multimedia ứng dụng vào mảng hợp đồng thông minh trong bảo vệ bản quyền số, giúp chia sẻ nội dung nhanh, thu phí bản quyền khoa học và hiệu quả cao; ứng dụng Blockchain vào ghi nhận điểm thưởng và lịch sử mua hàng cho trang thương mại điện tử xuyên biên giới Fado.vn…
“Ví dụ như nhà văn xuất bản sách điện tử, bán cho 1 độc giả, độc giả đó bán cho vạn người khác thì nhà văn sẽ chỉ bán được 1 lần. Nhưng blockchain sẽ kiểm soát, ghi nhận số lần sử dụng và thu phí bản quyền cho các lần phái sinh tiếp theo. Ứng dụng blockchain sẽ được đưa vào nhiều lĩnh vực khác trong sản xuất, giao thông, y tế, nông nghiệp…”, ông Hân chia sẻ.
Là người tiên phong làm game mobile, từ rất sớm, Hân đã nhận ra xu thế ứng dụng Blockchain trên cơ sở minh bạch và tạo ra được một môi trường trao đổi giữa những người chơi game thông qua nhà phát hành đang bùng nổ, ngày càng mở rộng và không thể cưỡng lại.
“Trong tầm nhìn của tôi, quy mô Blockchain không chỉ áp dụng cho các nhà phát hành game truyền thống mà phát triển ở mọi lĩnh vực cuộc sống. Những hãng như Nike, Heineken… đã có những game show liên quan đến ứng dụng Blockchain để thu hút khách hàng sản phẩm, gắn kết giữa họ với hãng”.
Ngay lập tức, hành động đó đã chạm đến người dùng ở trên toàn cầu, thậm chí khiến cho khách hàng đang sử dụng sản phẩm của đối thủ có xu hướng dịch chuyển sang để sử dụng sản phẩm có tính năng mới. Đó chính là một ứng dụng rất hữu hiệu của Blockchain. Tôi cho rằng, hiệu ứng lan rộng sang đến cả các ngành sản xuất là tự nhiên và tất yếu trên toàn cầu”, ông Hân nhìn nhận.
Hiện Việt Nam đang là quốc gia sản sinh ra những game ứng dụng Blockchain dẫn đầu thế giới như Axie Infinity, Bemil, My DeFi Pet, Faraland, … Trong đó, game Bemil do Thủ Đô bảo trợ phát triển với nhà phát hành ở Serbia là sản phẩm ấp ủ từ 2 năm trước để đón đầu làn sóng game blockchain, đã nhận được sự ủng hộ ở nhiều quốc gia như Philippines, Brazil, Tây Ban Nha vì kịch bản game hướng tới người chơi thực sự.
“Bemil mong muốn chuyển dịch người chơi từ play-to-win sang play-to-earn, họ có thể kiếm được các vật phẩm Blockchain có giá trị bằng cách họ cứ chơi game và nhà phát hành sẽ chia lợi nhuận cho họ để tạo sự gắn kết. Pha tiếp theo sẽ gắn quảng cáo vào để những người chơi không nạp tiền nhưng chấp nhận xem quảng cáo và sẽ được chia sẻ doanh thu khi xem quảng cáo đó. Đó là hướng phát triển bền vững”, Hân chia sẻ.
Game Bemil chính thức phát triển người dùng thật vào tháng 7/2021 và có 80.000 lượt tải trong vòng 20 ngày. Bemil hiện là một trong những game NFT phát triển nhanh nhất với 200.000 lượt tải về trong sáu tháng đầu. Hiện tại, cộng đồng của game gồm có 35.000 thành viên trên Telegram, hơn 52.000 người theo dõi trên Twitter và tốc độ người đăng ký trên kênh Facebook hàng tuần tăng 200%.
Số vốn bỏ ra để phát triển Bemil không nhiều, khoảng 2 triệu USD, nhưng giá trị vốn hóa hiện nay khoảng 200 triệu USD. Các quỹ đầu tư đánh giá tiềm năng đến cuối năm 2022 giá trị vốn hóa Bemil sẽ đạt 1 tỷ USD.
Giữa dịch bệnh, Bemil vẫn giữ được mô hình kinh tế ổn định, trở thành nguồn thu nhập chính cho người dân ở nhiều thị trường châu Á, đặc biệt là Philippines. Thậm chí, người chơi Bemil tại các quốc gia có chương trình “Thank you Bemil”, cảm ơn Bemil đã mang lại thu nhập thụ động ổn định khoảng 1 USD/ngày. Bemil trở thành niềm tự hào của đội ngũ làm game Việt.
“Sản phẩm tốt nhất của các hãng thời trang hàng hiệu đinh của thế giới như Nike, Adidas đều sản xuất ở Việt Nam. Người Việt Nam có đủ tài năng, khéo léo để làm ra những sản phẩm tốt nhất thế giới và game là 1 trong số đó. Ứng dụng blockchain cho game thì chúng ta đang đi đầu, thế nhưng việc có giữ được ngọn cờ đầu hay không, có tạo ra được ngành công nghiệp xanh mà mình có lợi thế của người đi đầu hay không là một bài toán rất lớn.
Bài toán này liên quan đến từ mặt kiến thức, định hướng chiến lược để Blockchain được ứng dụng đúng hướng, được sự đón nhận của người dùng trên thế giới. Bởi vì việc ứng dụng Blockchain giúp các sản phẩm rất dễ dàng để đi ra toàn cầu”, Hân tâm sự.
Theo phân tích của Hân, làm game blockchain là doanh nghiệp đang bước vào môi trường cạnh tranh khốc liệt và Việt Nam cũng hưởng lợi lớn từ đó. Đó là kết nối với các đối tác lớn về thanh toán, thu hút được vốn lớn từ nhà đầu tư quốc tế, cạnh tranh với đối thủ toàn cầu, có môi trưởng thử nghiệm sáng tạo không hạn chế, không có rào cản.
Tuy nhiên, Hân cũng cảnh báo rằng, thị trường đang xuất hiện một số game Blockchain chạy theo trào lưu FOMO, tạo dự án để gọi vốn nhà đầu tư, không có sản phẩm nhưng vẫn đẩy giá trị coin lên hàng trăm lần. Đây không phải là game blockchain đích thực mà là các game đầu cơ trục lợi, thậm chí lừa đảo.
Thị trường game Blockchain phải hướng tới xu thế tạo giá trị bền vững cho người chơi, dành những lợi ích cho nhà đầu tư, cho những cộng đồng chơi game thực sự. “Chúng tôi sẽ kiên định đi theo con đường này dù cám dỗ, thách thức là rất lớn”, Hân chia sẻ.
Chìa khóa thành công
Thủ Đô Multimedia dưới sự chèo lái của thuyền trưởng Hân Nguyễn đang hướng ra biển rộng công nghệ, chinh phục những miền đất mới. Hỏi Hân điều gì đã mang lại thành công cho Thủ Đô, Hân không nói về mình mà cho biết, đội ngũ kỹ sư là những cây táu, sến, sao…đóng nên con tàu Thủ Đô.
Họ là những người gắn bó với Thủ Đô Multimedia từ những ngày đầu lập nghiệp, viết những dòng code đầu tiên, làm những dự án đầu tiên. Toàn bộ 100% sản phẩm, giải pháp của Thủ Đô là “Make in Vietnam”, đều do kỹ sư Việt Nam nghiên cứu sáng tạo nên. “Họ là tài sản vô giá của Thủ Đô. Chính họ đã tạo nên thành công cho Thủ Đô”, Hân khẳng định.
Rộng hơn, Hân cho rằng, nguồn nhân lực chính là tài sản lớn nhất trong kỷ nguyên số này. Nếu bóng đá là môn thể lực thì người châu Phi đã vô địch thế giới, nhưng thực tế thì các cầu thủ Nam Mỹ mới thực sự là ông chủ sân cỏ.
Trong công nghệ, trong thế giới phẳng, người Việt luôn có ưu điểm là thông minh, khéo léo, thích ứng nhanh. Nếu chính sách nhà nước khuyến khích, đào tạo, ươm mầm thì tương lai nền kinh tế số sẽ rực rỡ. Nếu chúng ta dám chấp nhận dũng cảm thử nghiệm cái mới, công nghệ mới thì lo gì không hóa rồng, hóa hổ.
Với đội ngũ của mình, Hân thường khuyến khích họ rằng, phải luôn có tâm thế làm việc quên mình, dám đương đầu với thử thách. Cuộc đời sẽ tẻ nhạt, vô vị bao nhiêu nếu không có thử thách. Phải vượt qua những sóng gió, bạn mới biết mình mạnh mẽ. “Có những thất bại hôm qua, bạn mới biết thành công hôm nay đáng trân trọng đến nhường nào”.
Con tàu Thủ Đô Multimedia với thuyền trưởng Hân Nguyễn đang mạnh mẽ vượt qua những sóng gió, băng qua biển rộng tìm đến những miền đất mới với niềm tin mạnh mẽ chưa ngừng cạn.
Tiên phong ứng dụng blockchain vào bản quyền nội dung số
Trong những năm gần đây, blockchain luôn nổi lên là một trong những công nghệ nổi bật nhất của Cách mạng Công nghiệp 4.0, được xếp ngang hàng với những công nghệ như xử lý dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) hay Internet vạn vật (IoT).
Khi nói đến blockchain, do tính minh bạch và không thể thay đổi, công nghệ này thường được hướng tới các lĩnh vực như tài chính, ngân hàng, bảo hiểm,… Tuy vậy, có một thực tế là các kịch bản sử dụng của blockchain phần lớn vẫn nằm trên lý thuyết.
Theo ông Hân, đó cũng là lý do khiến nhiều người chưa hiểu đúng về công nghệ blockchain, chỉ biết đến blockchain thông qua những đồng “tiền ảo” với những đợt bơm thổi giá. Điều này đã vô tình khiến hình ảnh của blockchain bị hiểu sai và trở nên méo mó trong mắt nhiều người.
“Trong thời đại Internet thì dữ liệu là tài sản có giá trị nhất. Blockchain chỉ đơn giản là một công nghệ cho phép ghi chép dữ liệu mà không ai có thể sửa xóa hay giả mạo được. Blockchain nên hiểu là một công nghệ, và việc sử dụng công nghệ vào các ứng dụng tốt, sẽ đem lại nhiều lợi ích cho xã hội. Một hồ sơ làm việc sau khi ra trường của sinh viên sẽ được liên tục cập nhật và lưu lại được tất cả các lần sửa sẽ giúp các công ty có thể dễ dàng tìm được ứng viên mà mình mong muốn là một ứng dụng rất điển hình trong trường hợp này”, ông Hân Nguyễn nói.
Tại Việt Nam, đã có những công ty đi tiên phong trong việc đưa công nghệ blockchain vào thực tế cuộc sống. Tiêu biểu trong số đó là trường hợp của Thủ Đô Multimedia – doanh nghiệp top đầu Việt Nam về lĩnh vực bản quyền số.
Với việc nắm trong tay giải pháp bảo vệ bản quyền nội dung số Sigma DRM và Sigma Multi-DRM, Thủ Đô Multimedia là doanh nghiệp tiên phong ở Việt Nam và Đông Nam Á được tổ chức Cartesian kiểm định và chứng nhận đạt tiêu chuẩn bảo mật quốc tế. Đây cũng là 1 trong 6 doanh nghiệp của châu Á và 1 trong 20 doanh nghiệp trên thế giới đạt được chứng chỉ bảo mật này.
Sigma DRM cũng là giải pháp bảo vệ bản quyền nội dung số được vinh danh tại lễ trao Giải thưởng chuyển đổi số Việt Nam – Vietnam Digital Awards (VDA) năm 2020 và lọt top 10 Viet Solution cùng năm đó.
Giải pháp bảo vệ bản quyền do Thủ Đô Multimedia phát triển hiện đã được ứng dụng cho các dịch vụ truyền hình của Việt Nam như VTVcab On, TV360, Gojapan, Nexta.
Các kỹ sư người Việt của Thủ Đô Multimedia đã làm ra nhiều sản phẩm công nghệ Make in Vietnam
Ông Nguyễn Ngọc Hân – CEO Thủ Đô Multimedia cho biết, công ty đang phát triển giải pháp của mình lên một mức cao hơn bằng cách ứng dụng công nghệ blockchain vào lĩnh vực bảo vệ bản quyền nội dung số.
Theo ông Hân, bằng việc kết hợp giữa Sigma DRM giúp bảo vệ bản quyền và blockchain – giúp ghi nhận tức thời thù lao của các bên tham gia sáng tạo tác phẩm sẽ giúp giải quyết vấn đề nhức nhối về xâm phạm bản quyền và minh bạch thù lao trên môi trường mạng.
Vi phạm bản quyền trên môi trường số thường xảy ra bởi đây là những hàng hoá vô hình có đặc trưng là tính xuyên biên giới và dễ dàng chia sẻ. Do đó, rất dễ dàng để tạo ra một bản sao có chất lượng nội dung không thay đổi thông qua chia sẻ ngang hàng với chi phí biên bằng 0.
“Các nhà sáng tạo, phát hành nội dung gần như không thể kiểm soát nổi việc các sản phẩm của họ được chia sẻ trên mạng”, ông Hân nói.
Theo CEO của Thủ Đô Multimedia, với việc ứng dụng blockchain, mỗi lần chia sẻ nội dung số đều sẽ được ghi lại bởi hệ thống. Việc sử dụng nội dung được thực hiện bằng hợp đồng thông minh với một khoản phí mạng lưới nhất định, chi phí biên vì thế sẽ tăng lên.
Công nghệ blockchain sẽ không chỉ được ứng dụng trong bảo vệ bản quyền truyền hình mà còn các nội dung âm nhạc, xuất bản phẩm điện tử hay nói rộng hơn là tất cả những ngành liên quan đến sáng tạo.
“Blockchain còn có thể tạo ra những mô hình kinh doanh mới khi cho phép người dùng sang nhượng hoặc thu phí các nội dung bản quyền mà họ sở hữu sau khi đã sử dụng. Điều này hoàn toàn có thể thực hiện được khi giải pháp bảo vệ bản quyền nội dung số Sigma DRM của Thủ Đô Multimedia được tích hợp thêm công nghệ blockchain”, ông Hân nói.
Trước đó, Thủ Đô Multimedia cũng đã thành công trong việc ứng dụng blockchain vào Fado Go – sàn thương mại điện tử do công ty này là đồng sáng lập. Ở trường hợp của Fado.vn, blockchain được ứng dụng vào việc tích điểm (Loyalty Points) cho khách hàng và ghi nhận tần suất sử dụng các tiện ích mua và vận chuyển hàng từ Fado. Khách hàng sẽ hoàn toàn yên tâm, vì Blockchain sẽ giúp không ai có thể sử dụng trái phép được điểm thưởng ngoài họ.
Hai giải pháp: Truyền dẫn độ trễ thấp Streaming và Bảo vệ bản quyền nội dung số Sigma DRM đạt Giải thưởng VDA 2020
Blockchain sẽ mang về 5 tỷ USD cho kinh tế số Việt Nam
Chia sẻ về tầm nhìn của mình với blockchain, ông Nguyễn Ngọc Hân cho biết, đây chính là công nghệ của tương lai, một bước phát triển tiếp theo của Internet. Do vậy, blockchain chỉ là sớm hay muộn sẽ được ứng dụng vào những ngành có nhu cầu chuyển đổi số.
Ông Hân cho rằng: “Nếu không biết đến Internet, bạn đang đứng ngoài thời cuộc. Tuy nhiên trong khoảng 10 năm nữa, nếu không biết đến blockchain, chúng ta sẽ giống với những người không sử dụng Internet trong suốt 20 năm qua”.
Từng là một trong những người tiên phong trong lĩnh vực game mobile ở Việt Nam thời điểm nước ta mới có sóng 3G, ông Hân cũng nhận định, tiềm năng ứng dụng của blockchain trong lĩnh vực game, giải trí sẽ vô cùng rộng mở.
Hiện nhiều hãng thời trang, nước giải khát như Nike, CocaCola đã bắt đầu sử dụng blockchain để tăng sự gắn kết giữa người dùng với sản phẩm, thương hiệu của họ. Do đó, lĩnh vực game sẽ mở rộng sang cả mảng trò chơi cho khối ngành sản xuất một cách tự nhiên.
Theo ông Nguyễn Ngọc Hân, một trong những đặc điểm nổi trội của người Việt Nam là sự nhanh nhẹn, khả năng khéo léo cộng với đầu óc thông minh. Điều này đã được minh chứng khi những sản phẩm đinh, có giá cao nhất của những thương hiệu thời trang đình đám thế giới như Nike, Adidas đều có bóng dáng của những đôi tay người Việt.
Người Việt Nam đủ thông minh, khéo léo để đi đầu và thực tế là đang đi đầu trong việc ứng dụng blockchain cho lĩnh vực game. Bằng chứng là sự xuất hiện của một loạt các dự án blockchain đình đám với sự tham gia của đội ngũ kỹ sư IT trong nước.
Có khởi đầu từ một công ty game, Thủ Đô Multimedia hiện cũng tham gia trào lưu này bằng việc bảo trợ ra đời một tựa game tích hợp blockchain ở Serbia. Với khoảng 200.000 người chơi tại các thị trường như Ukraina, Philipines, Tây Ban Nha… Sau 2 tháng phát hành, sản phẩm này cũng gây tiếng vang lớn trên thị trường quốc tế.
“Chúng tôi nhìn thấy được những tiềm năng to lớn của Việt Nam trong mảng thị trường này. Tuy nhiên, Việt Nam liệu có giữ được ngọn cờ đầu hay không? Có tạo ra một ngành công nghiệp hay không? Đó là một bài toán rất lớn, đòi hỏi nhiều yếu tố như kiến thức, sự định hướng,…”, ông Hân nói.
Không một lĩnh vực nào trong nền kinh tế có thể tạo ra giá trị lớn, trong một thời gian ngắn với một lượng nhân sự ít ỏi giống như các dự án blockchain. Bằng chứng là nhiều dự án blockchain có giá trị tỷ USD trên thế giới và ngay cả ở Việt Nam chỉ có vẻn vẹn 30-40 nhân sự.
Theo ông Hân, sự đóng góp của blockchain cũng như nền kinh tế Blockchain cho Việt Nam sẽ ngày một nhiều hơn. Do vậy, sẽ rất tốt nếu các doanh nghiệp nhận được sự đồng hành của Chính phủ để có thể ứng dụng công nghệ blockchain vào công cuộc chuyển đổi số và tạo ra thêm nhiều giá trị.
Dẫn chứng về câu chuyện trước những năm 2000, chỉ 1% dân số Việt Nam biết đến Internet, sau hơn 20 năm, tỷ lệ người dùng Internet tại Việt Nam hiện đã tăng dần lên mức 80%.
Ông Hân cho rằng, nếu được đầu tư phát triển đúng mức, công nghệ blockchain cùng những ứng dụng của nó sẽ có thể đem về 5 tỷ USD cho nền kinh tế số Việt Nam trong năm 2022 và sẽ còn cao hơn nữa trong những năm tới.
Khi thế giới ngày càng phẳng hơn, người Việt sẽ có thể phát huy những ưu điểm của mình, blockchain sẽ trở thành nền tảng để người Việt tạo ra những sản phẩm khác biệt cung cấp cho thị trường toàn cầu rộng lớn.
Tình trạng vi phạm bản quyền tác phẩm nói chung và tác phẩm báo chí văn học nghệ thuật nói riêng diễn ra khá phổ biến hiện nay. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng uy tín chất lượng mà còn cả nguồn thu nhập của các tổ chức cá nhân sở hữu tác phẩm. Có một thực tế là hoạt động sao chép, đánh cắp bản quyền tác giả đang xuất hiện ngày càng nhiều hơn, tinh vi hơn, điều đó đòi hỏi phải có những giải pháp công nghệ ngăn chặn và bảo vệ.
Một trong số các giải pháp công nghệ hiện đang được sử dụng, đó là giải pháp bảo vệ bản quyền nội dung số Sigma Multi DRM do các kỹ sư Việt Nam nghiên cứu và phát triển vừa vượt qua các đánh giá nghiêm ngặt và hoàn tất kiểm định bởi Cartesian. Sigma Multi DRM là tổ hợp bao gồm 4 giải pháp bảo mật: Playready, Widevine, Fairplay. Sigma DRm đã hội đủ tiêu chuẩn để hầu hết các hãng sở hữu bản quyền lớn nhất trên toàn cầu đồng ý cấp nội dung trên môi trường Internet
Giải pháp Sigma Multi DRM giúp ngăn chặn các hành vi phát sóng trái phép truyền hình có bản quyền
Một giải pháp công nghệ nhưng có thể sử dụng để bảo vệ các nội dung số như Truyền hình có bản quyền, xuất bản điện tử, nhạc số. Ngoài ra Sigma Multi DRM còn là giải pháp để bảo mật cho các dữ liệu riêng tư như hệ thống Camera an ninh dân dụng và trong các giải pháp điều hành thành phố thông minh. Điều đặc biệt là khi chủ sở hữu tác quyền sử dụng giải pháp này, những người hưởng thụ nội dung số không bị ảnh hưởng hay gặp phiền toái gì khi hưởng thụ tác phẩm đã được bảo vệ trên không gian số.
Ông Đoàn Trung Kiên – Giám đốc bộ phận OTT chia sẻ “Giải pháp này là dành cho các nhà cung cấp nội dung vì vậy những người dùng cuối như là người xem truyền hình, người nghe nhạc, người đọc sách sẽ không bị ảnh hưởng gì. Nếu người dùng có những hành vi như là download file nhạc, coppy sách, quay phát trái phép những nội dung truyền hình có bản quyền thì sẽ bị phát hiện và ngăn chặn kịp thời”
Ông Đoàn Trung Kiên – Giám đốc bộ phận OTT của Thudo Multimedia
Để chống lại việc vi phạm bản quyền ngoài việc tích hợp giải pháp bảo vệ nội dung thì việc sử dụng giải pháp Fingerprint Online nhằm phát hiện nguồn phát video lậu và ngăn chặn kịp thời khi nội dung được thu và phát lại bằng các thiết bị quay màn hình là một cặp giải pháp hữu hiệu trong môi trường trực tuyến. Có thể nói việc một doanh nghiệp Việt Nam phát triển và làm chủ công nghệ bảo vệ bản quyền có ý nghĩa quan trọng khi mà tình trạng vi phạm bản quyền trên môi trường số ở Việt Nam rất nhức nhối và chưa có giải pháp để ngăn chặn triệt để.
Năm 2019, Công ty cổ phần Truyền thông đa phương tiện Thủ Đô (Thủ Đô Multimedia) đã công bố nghiên cứu và phát triển thành công giải pháp bảo vệ bản quyền nội dung số trên môi trường mạng, bằng cách kết hợp DRM (giải pháp bảo vệ bản quyền nội dung số) và Finger Print Online (giải pháp phát hiện nguồn phát tán nội dung). Cho đến thời điểm hiện tại, Thủ Đô Multimedia là doanh nghiệp Việt Nam duy nhất phát triển thành công giải pháp bảo vệ bản quyền trên môi trường số và phát hiện nguồn phát tán nội dung vi phạm bản quyền trên môi trường mạng.
Vào tháng 12/2019, giải pháp bảo vệ bản quyền nội dung của Thủ Đô Multimedia mang tên Sigma DRM cũng đã được tổ chức Cartesian kiểm định và chứng nhận đạt tiêu chuẩn bảo mật quốc tế. Cartesian® (NASDAQ: CRTN) là nhà cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp và quản lý các giải pháp cho ngành viễn thông, phương tiện kỹ thuật số và công nghệ. Công ty đã thực hiện kiểm định bảo mật nội dung để hỗ trợ các hãng phim lớn của Hollywood trong hơn 12 năm qua. Kiểm định bảo mật Farncombe là một đánh giá chuyên sâu về mức độ bảo mật tổng thể của giải pháp bảo vệ nội dung số DRM. Phương pháp rõ ràng và kỹ lưỡng của Cartesian hỗ trợ các công ty cung cấp bảo mật phát triển và đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của hãng phim. Kết quả chứng nhận Farncombe Security Audit ™ Mark biểu thị cho các nhà khai thác và nhà cung cấp dịch vụ rằng hệ thống nội dung phương tiện kỹ thuật số đã trải qua đánh giá bảo mật mở rộng.
Đầu Xuân Canh Tý 2020, ông Nguyễn Ngọc Hân, Tổng Giám đốc Thủ Đô Multimedia đã chia sẻ với Doanh nghiệp Việt Nam về chiến lược thương mại hóa DRM + Finger Print Online để ngăn chặn tình trạng vi phạm bản quyền trên môi trường số ở Việt Nam, góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp nội dung số “Make in Vietnam”.
Thưa ông, năm 2019 giải pháp DRM + Finger Print Online của Thủ Đô Multimedia đã đạt được chứng chỉ đạt tiêu chuẩn quốc tế cho giải pháp bảo vệ bản quyền. Vậy ông có thể cho biết, lý do tại sao Thủ Đô Multimedia lại quyết định đầu tư vào nghiên cứu và phát triển dự án DRM + Finger Print Online này? Việc đạt được chứng nhận toàn cầu cho sản phẩm Sigma DRM có ý nghĩa như thế nào với giải pháp “Make in Vietnam” mà Thủ Đô Multimedia đã phát triển?
Trong hai năm trở lại đây, Thủ Đô là đơn vị trong nước duy nhất đã phát triển hoàn thiện giải pháp truyền hình OTT tại Việt Nam, trong đó, chúng tôi nhận thấy việc bảo vệ bản quyền đối với những hệ thống nội dung số (bao gồm bảo vệ nội dung truyền hình, video, nhạc, sách điện tử…) có vai trò quan trọng nhất, bởi nếu không bảo vệ được bản quyền thì ngoài những thiệt hại trực tiếp về kinh tế khi cung cấp nội dung cho người dùng, thì các hãng cung cấp nội dung lớn trên toàn cầu cũng từ chối hợp tác bởi đối tác phân phối không đảm bảo quyền bảo mật nội dung cho họ. Bằng chứng gần đây nhất là Cúp C1 châu Âu không được quyền phát tại Việt Nam vào năm 2017 do không bảo mật được bản quyền.
Để phát triển được giải pháp mã hóa, bên cạnh đòi hỏi kinh nghiệm về bảo mật phần mềm, thì sự am hiểu sâu sắc về các thiết bị đầu cuối cũng là một điều kiện bắt buộc bởi toàn bộ quá trình giải mã diễn ra tại nơi này. Hơn thế nữa, số lượng thiết bị trong lĩnh vực này trải khắp từ thiết bị di động đến các màn hình lớn trong nhà hay trong các rạp chiếu phim. Chính vì lý do đó, trên thế giới chỉ có các công ty lớn như: Apple, Microsoft, IBM tham gia vào phát triển giải pháp DRM; trong mảng truyền hình, cũng chỉ có hơn 10 công ty toàn cầu hiện đang phát triển và cung cấp giải pháp này như Nagravision, Conax, Viacess…
Việc Thủ Đô vượt qua kiểm định của Cartesian – công ty kiểm định (Audit) tất cả các giải pháp DRM trên toàn cầu, đưa sản phẩm Sigma DRM của Thủ Đô Multimedia vào danh sách 20 giải pháp bảo vệ nội dung số đạt tiêu chuẩn bảo mật toàn cầu. Đây là thành quả quan trọng với Thủ Đô Multimedia, đồng thời chứng minh được năng lực trong lĩnh vực phát triển bảo mật của Việt Nam, cũng như mở ra cơ hội để giải pháp Sigma DRM có thể tiếp cận và cung cấp giải pháp cho các hãng truyền hình và công ty cung cấp nội dung số trong nước.
Tình trạng vi phạm bản quyền trên môi trường số ở Việt Nam rất nhức nhối và chưa có giải pháp để ngăn chặn triệt để. Ông có thể cho biết, đến thời điểm này, giải pháp DRM + Finger Print Online đã được ứng dụng và phát triển cho những dịch vụ nào?
Để chống lại việc vi phạm bản quyền, ngoài việc tích hợp giải pháp bảo vệ nội dung (DRM) thì việc sử dụng giải pháp Finger Print Online nhằm phát hiện nguồn phát tán lậu và ngăn chặn kịp thời khi nội dung được thu và phát lại bằng các thiết bị quay màn hình là một cặp giải pháp hữu hiệu trong môi trường trực tuyến. Cho đến thời điểm này, việc kết hợp DRM và Finger Print Online đang được triển khai cho dịch vụ truyền hình VTVcab ON của Tổng công ty truyền hình cáp Việt Nam (VTVcab).
Ông có thể so sánh giữa việc một doanh nghiệp nội dung số sử dụng giải pháp DRM + Finger Print Online của Thủ Đô Multimedia và một giải pháp mua của nước ngoài chẳng hạn, nó sẽ khác nhau như thế nào?
Tất nhiên mỗi giải pháp của các công ty khác nhau đều có những “bí kíp” bảo vệ đặc trưng, Nhưng về năng lực bảo mật, giải pháp Sigma DRM hoàn toàn tương đương với các giải pháp đang được cung cấp trên toàn cầu. Việc một công ty trong nước như Thủ Đô Multimedia phát triển thành công giải pháp về bảo vệ nội dung số và được kiểm định bởi tổ chức uy tín sẽ mang lại lợi ích cho rất nhiều các đơn vị sản xuất, phân phối nội dung số của nước ta. Để bảo vệ bản quyền nội dung, hiện nay các nhà cung cấp dịch vụ nội dung của Việt Nam đang áp dụng giải pháp bảo mật DRM của nước ngoài.
Hạn chế của việc dùng các giải pháp bảo mật của nước ngoài là chi phí khá đắt đỏ. Với việc thành công của giải pháp Sigma DRM, chúng tôi tự tin sẽ mang đến giải pháp quốc tế giá Việt Nam. Ngoài ra, vấn đề triển khai kết nối để lấy mã bảo mật từ máy chủ của nước ngoài khá phức tạp. Việc bảo vệ bản quyền nội dung hiện nay mới chỉ dừng ở mảng truyền hình là chủ yếu, tuy vậy, trong một số trường hợp cần bảo vệ, mã hóa nội dung liên quan đến an ninh (ví dụ mã hóa các thư điện tử hoặc file PDF) thì việc cấp mã bảo mật từ hệ thống máy chủ đặt ở nước ngoài đôi khi không đáp ứng được yêu cầu của nhiều đơn vị. Và lợi ích cuối cùng, theo tôi chính là sự phối hợp triển khai với các đơn vị trong nước sẽ gặp nhiều thuận lợi từ đàm phán thương mại, hỗ trợ vận hành, nâng cấp hệ thống.
Ông kỳ vọng giải pháp DRM + Finger Print Online sẽ làm thay đổi tình trạng vi phạm bản quyền trên môi trường số như thế nào?
Việc vi phạm bản quyền trên môi trường số tại nước ta hiện nay đến từ 2 nguyên nhân. Nguyên nhân thứ nhất là việc lọt và phát tán nội dung được các công ty trong nước mua bản quyền và phát hành trong nước.
Nguyên nhân thứ 2 là các đơn vị trong nước kéo lậu luồng từ nước ngoài về sau đó biên tập và phát tán lại trên các website. Với nguyên nhân đầu, việc vi phạm bản quyền sẽ được triệt tiêu nếu tất cả các đơn vị đều sử dụng giải pháp DRM. Trở ngại lớn nhất dẫn đến vi phạm bản quyền chính là có nhiều nội dung không được bảo vệ, mà nguyên nhân chính là giá các giải pháp DRM nước ngoài còn khá cao, thậm chí rất cao.
Ông có thể chia sẻ về chiến lược của Thủ Đô để phát triển mạnh mẽ DRM + Finger Print Online để làm lành mạnh môi trường nội dung số của Việt Nam?
Chiến lược đầu tiên trong bước đi bảo vệ bản quyền, đó là Thủ Đô sẽ cung cấp công cụ DRM để chính các nhà sản xuất nội dung có giải pháp bảo vệ sản phẩm sản xuất của mình, đặc biệt là các sản phẩm truyền hình, ca nhạc. Khi có được công cụ bảo vệ bản quyền, thì các sáng tác mới dần trở nên có giá trị và công sức của nhà sáng tạo mới dần được ghi nhận.
Chiến lược thứ 2 của chúng tôi chính là giúp việc sử dụng tác phẩm được minh bạch trong sử dụng sản phẩm nội dung số. Mỗi một lần sử dụng một tác phẩm (âm nhạc, phim, sách điện tử) là một lần hệ thống bảo vệ nội dung sẽ cấp cho người sử dụng 1 key (mật mã) mới trong một khoảng thời gian xác định (ví dụ mua phim trên Google Play hiện nay có thời gian sử dụng là 48 tiếng), nhờ việc này số lần sử dụng 1 tác phẩm nội dung số sẽ được đếm và thống kê chính xác và hoàn toàn tự động. Tôi tin cách thức này sẽ giải quyết được triệt để những trăn trở của các đơn vị bảo vệ tác quyền trong việc phân phối lại lợi ích, lợi nhuận cho từng tác giả.
Chiến lược và ấp ủ tiếp theo của chúng tôi đó chính là vấn đề an ninh, an toàn thông tin quốc gia. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, khi hầu như tất cả các thiết bị xung quanh chúng ta đều là các thiết bị kỹ thuật số từ các thiết bị Vạn vật kết nối (IoT) đến các máy thu hình, hay hệ thống camera giám sát. Trong rất nhiều thiết bị xung quanh chúng ta, cũng có không ít các thiết bị không an toàn về bảo mật.
Chẳng hạn hệ thống camera gia đình, bởi phần lớn các thiết bị này chỉ được nhập và phân phối, vấn đề bảo mật ghi hình, truyền dẫn, lưu trữ nội dung hoàn toàn bị thả nổi. Những người làm bảo mật như chúng tôi biết rằng, nếu Việt Nam làm chủ được phần mềm bên trong các thiết bị camera, sử dụng DRM để mã hóa hình ảnh ngay trên đầu ghi trước khi truyền dẫn và lưu trên ổ cứng thì chắc chắn sẽ không dẫn tới rất nhiều các câu chuyện đáng tiếc như vụ lọt hình ảnh riêng tư của những người nổi tiếng là một điển hình.
Chúng tôi quan niệm rằng, đất nước muốn hùng cường, trước hết chúng ta phải đảm bảo an toàn và đảm bảo an ninh thông tin. Trong giai đoạn chuyển sang cuộc cách mạng 4.0, vấn đề này, có vai trò không nhỏ của giải pháp DRM.
Bản quyền là một khái niệm pháp lý ra đời và phát triển đã hơn ba thế kỷ, bản quyền được thể hiện trong khá nhiều các điều ước quốc tế, mặc dù tốc độ cập nhật các luật cho mảng này trên phạm vi toàn cầu gần đây có xu hướng chậm lại. Nhưng cuộc cách mạng công nghệ và tác động của nó đối với nội dung sáng tạo, như trình bày ở trên, đã định hình lại đáng kể môi trường pháp lý nhằm giải quyết vấn đề bản quyền tác giả. Do đó, một số khía cạnh pháp lý nhất định có thể cần phải thể hiện lại và một số quốc gia đã sửa đổi hoặc cố gắng sửa đổi luật bản quyền. Với phần lớn quốc gia hiện nay, luật bản quyền trong bối cảnh Internet sẽ tập trung vào năm lĩnh vực của luật bản quyền, bao gồm: Các hạn chế bản quyền và ngoại lệ; Phạm vi bản quyền; Tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh); Thực thi bản quyền; Đăng ký bản quyền
Hạn chế và ngoại lệ
Công nghệ cho phép nội dung số được dễ dàng sao chép và dễ dàng vận chuyển (trao đổi) chính là mấu chốt đặt ra các giải pháp pháp lý trong lĩnh vực này.
Một các tình huống mà các nhà hoạch định chính sách đã đưa ra các hạn chế và ngoại lệ là lợi ích công cộng liên quan đến việc sao chép nội dung có bản quyền.
Ngoài ra cũng có các ngoại lệ cho việc miễn trừ và hạn chế trong việc sử dụng tài liệu có bản quyền cho mục đích nghiên cứu hoặc nghiên cứu, tố tụng tư pháp, trích dẫn hoặc, phê bình hoặc thẩm định.
Phạm vi bản quyền
Bản quyền có thể áp dụng trong phạm vi của các hình thức sáng tạo, trí tuệ hoặc nghệ thuật hoặc “tác phẩm” cụ thể khác nhau tùy theo thẩm quyền, nhưng chúng có thể bao gồm: Thơ, luận văn, vở kịch và các tác phẩm văn học khác, hình ảnh chuyển động, vũ đạo, sáng tác âm nhạc, ghi âm, biểu diễn trực tiếp, tranh, vẽ, điêu khắc, hình ảnh, phần mềm máy tính, tác phẩm phát thanh và truyền hình, và kiểu dáng công nghiệp.
Trong bối cảnh tiến bộ công nghệ, điều quan trọng là phải chú ý đến các giải pháp liên quan đến bảo vệ dữ liệu bằng bản quyền. Bởi các hoạt động kinh tế và xã hội từ lâu đã dựa vào dữ liệu. Ngày nay, công nghệ đã cho phép chuyển sang mô hình kinh tế xã hội dựa trên dữ liệu, trong đó coi dữ liệu là tài sản cốt lõi có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể và thúc đẩy đổi mới, tăng trưởng và phát triển bền vững (OECD, 2013b). Dữ liệu có thể được tạo bởi người hoặc máy (như cảm biến thu thập thông tin khí hậu, hình ảnh vệ tinh, hình ảnh và video kỹ thuật số, mua bản ghi chuyển động, tín hiệu GPS…). Nó được tạo ra trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, từ chăm sóc sức khỏe đến vận tải và năng lượng, và được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu.
Trong bối cảnh bản quyền, cần phân biệt giữa cơ sở dữ liệu sáng tạo và không sáng tạo vì một bộ quy tắc pháp lý khác nhau áp dụng cho mỗi cơ sở dữ liệu. Nói chung, các hệ thống pháp lý bảo vệ cơ sở dữ liệu sáng tạo theo luật bản quyền. Ngoài ra, một số quốc gia cấp bảo vệ pháp lý cho cơ sở dữ liệu không sáng tạo thông qua việc đưa chúng vào luật bản quyền hoặc bằng quyền sui (quyền đặc biệt) để bảo vệ cơ sở dữ liệu không sáng tạo.
Tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh)
Các tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh) là các tác phẩm có bản quyền mà chủ sở hữu quyền không thể được xác định và/hoặc không được tìm thấy sau khi tìm kiếm kỹ lưỡng.
Vấn đề các tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh) không phải là mới, nhưng sự ra đời của công nghệ mới đã đưa hiện tượng này trở thành mối quan tâm hàng đầu. Do tính chất toàn cầu của mạng Internet và khối lượng nội dung có bản quyền đang bùng nổ trên môi trường trực tuyến, việc xác định chủ sở hữu quyền của một mặt hàng có bản quyền cụ thể thường trở nên không thể.
Như được nhấn mạnh trong một báo cáo được chuẩn bị cho Viện phim Anh (BFI), thực tế là khi không thể xác định hoặc định vị chủ bản quyền. Có nghĩa là các tài liệu lưu trữ, thư viện, bảo tàng, đài truyền hình, nhà điều hành thương mại và các nhà cung cấp truyền thông khác không thể xin phép để sử dụng tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh) và do đó các dự án số hóa và truy cập trực tuyến bị cản trở. Trong một số trường hợp, các tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh) vẫn chưa được giới thiệu cho công chúng do được lưu giữ trong kho lưu trữ công cộng hoặc tư nhân (KEA, 2011). Cũng có rất nhiều các trường hợp các tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh) hiện đang nằm trong các thư viện số nhưng không sử dụng được do không thể xác định được bản quyền của các tài liệu đó (Iglesias, 2009).
Thực thi bản quyền
Sự phát triển nhanh chóng của Internet có nghĩa rằng có rất nhiều người có quyền truy cập bất kỳ loại tin tức hoặc dữ liệu nào. Tuy nhiên, tiến bộ công nghệ này cũng tạo điều kiện cho việc vi phạm bản quyền kỹ thuật số, như người dùng có thể thông qua các trang web và các ứng dụng để phân phối và trao đổi một lượng lớn các sản phẩm kỹ thuật số lậu ngay lập tức trên phạm vi toàn cầu. Do đó, sự vi phạm bản quyền kỹ thuật thông qua Internet hiện nay xảy ra rất đáng kể thông qua hình thức truyền tải này (OECD, 2009).
Vi phạm bản quyền trên Internet là một vấn đề quan trọng và đang gia tăng ở nhiều quốc gia. Theo Báo cáo 301 gần đây của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ, vi phạm bản quyền trực tuyến là mối lo ngại ngày càng tăng đối với hầu như tất cả các ngành công nghiệp có bản quyền, ở tất cả các định dạng bao gồm điện thoại di động, máy tính bảng, ổ đĩa flash và các công nghệ di động khác. Ngoài ra, một số hình thức vi phạm bản quyền mới xuất hiện như “chợ xám” (máy chủ cướp biển) – Các máy chủ cung cấp cloud để cho người dùng truy cập trái phép để chơi các trò chơi có bản quyền. Quyền truy cập này được tạo thông qua phần mềm bị tấn công hoặc sử dụng biện pháp bẻ khóa các biện pháp bảo vệ công nghệ (USTR, 2014).
Khung pháp lý và quy định của từng nước kết hợp với các quy định về ứng dụng giải pháp bảo vệ là yếu tố chính trong việc ngăn chặn vi phạm bản quyền kỹ thuật số. Hệ thống pháp lý cho phép chủ sở hữu bản quyền thực hiện hành động pháp lý chống lại các bên vi phạm và yêu cầu bồi thường thiệt hại tiềm tàng. Một khung pháp lý mạnh mẽ sẽ giúp làm giảm vi phạm bản quyền kỹ thuật số, khung pháp lý yếu có thể được xem là việc nhẹ tay đối với loại hoạt động này và cho phép vi phạm bản quyền phát triển. Trong hầu hết các nghiên cứu cũng xác nhận rằng, các nước có chế độ bảo vệ bản quyền mạnh mẽ thì tỷ lệ vi phạm bản quyền thấp hơn (Van Kranenburg và Hogenbirk, 2003; Das, Mukhopadhyay và Bagchi, 2014).
Ngoài ra, rủi ro phát hiện và hành động pháp lý tiếp theo (khi tái phạm) cũng phải được xem xét liên quan đến hậu quả tiềm tàng mà những người vi phạm có thể phải đối mặt, về mức độ của bất kỳ hình phạt tiền dự kiến hoặc có khả năng xảy ra phạt tù. Ví dụ, nếu hình phạt khắc phục có giá trị quá nhỏ, thì thậm chí các hành vi ngăn chặn nguy cơ tái diễn không đủ thì luật pháp cũng ít có tác động thực tế đối với hàng giả và vi phạm bản quyền. Điều này cũng là một nhức nhối khá phổ biến tại nước ta hiện nay.
Có một vấn đề thực tế, vi phạm bản quyền kỹ thuật số nói chung không thể được phát hiện tại biên giới quốc gia. Dòng chảy hàng hóa của các sản phẩm kỹ thuật số “lậu” khó theo dõi hơn bởi các cơ quan thực thi pháp luật do từ người bán, thông qua nhà phân phối, đến nhà sản xuất, đều vô hình, khác hẳn với dòng hàng hóa vật lý. Chính vì tính không biên giới này, cũng đưa ra những thách thức hơn nữa cho sự hợp tác quốc tế hiệu quả giữa các cơ quan thực thi.
Ở một khía cạnh khác, khung pháp lý chỉ có hiệu lực trong phạm vi luật pháp được thi hành trong thực tế. Nếu số lượng cơ quan chấp pháp bị thiếu hoặc quyền sở hữu trí tuệ không được thực thi bởi các cơ quan công quyền, thì giá trị của các luật và quy định danh nghĩa đối với các chủ sở hữu quyền là không có có tác dụng thực thi.
Và trên thực tế, do việc vi phạm có thể diễn ra trên một vị trí địa lý bất kỳ, trong khoảng thời gian gần như tức thời nhưng lại cực khó truy tìm thủ phạm. Do đó, việc áp dụng các khung pháp lý có tính chất trừng phạt khi phạm tội phần lớn là không có tác dụng. Việc đưa vào trong luật các quy định về sử dụng giải pháp bảo vệ vi phạm bản quyền, đồng thời quy định rõ trách nhiệm bảo vệ cho các ngành công nghiệp bảo vệ bản quyền cốt lõi sẽ giúp rạch ròi trong việc ứng phó với tình trạng vi phạm này.
Đăng ký bản quyền
Mục đích của đăng ký bản quyền là để ghi lại một tài khoản có thể xác minh về ngày, chủ sở hữu và nội dung của tác phẩm được đề cập, để trong trường hợp khiếu nại pháp lý hoặc trường hợp vi phạm hoặc ăn trộm, chủ sở hữu bản quyền có thể tạo một bản sao của tác phẩm tới các cơ quan chuyên trách chính thức của chính phủ. Hơn thế nữa, trong điều kiện hiện nay, đăng ký bản quyền, cũng có thể được coi là một trong những giải pháp tiềm năng cho vấn đề tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh). Theo một số nhà nghiên cứu, sự gia tăng các tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh) có thể được quy cho thực tế là vấn đề bản quyền được cấp tự động mà không cần bất kỳ quá trình đăng ký nào (Netanel, 2008).
Đăng ký bản quyền không nên nhầm lẫn với việc cấp bản quyền. Theo Công ước Berne (1886), bản quyền được cấp ngay khi tác phẩm được xuất bản; việc đăng ký không giúp tăng cường hoặc sửa đổi bản quyền theo bất kỳ cách nào.
Với 5 lĩnh vực liên quan đến các nội dung có bản quyền trên nền tảng đã đề cập ở trên, cộng với các phân tích về vai trò của nền kinh tế số và sự quan trọng của việc quản lý các tài sản số, rất cần phải bổ sung các quy định liên quan đến bản quyền trong quản lý dịch vụ cung cấp trên nền Internet, các quy định đó, tốt nhất sẽ bao gồm hoặc (và) các lĩnh vực liên quan đến bản quyền bao gồm: Hạn chế và ngoại lệ: Phạm vi bản quyền; Tác phẩm mồ côi (tác phẩm khuyết danh); Các thực thi pháp luật và Quy định đăng ký bản quyền.
Phản hồi gần đây