Cuộc cách mạng số hóa trong lĩnh vực truyền hình đang đối mặt với những khó khăn chưa từng thấy trong việc bảo mật và bảo vệ quyền sở hữu nội dung, đòi hỏi sự xuất hiện của các giải pháp mới để đảm bảo rằng nội dung không bị xâm phạm bởi hàng loạt các rủi ro liên quan đến việc vi phạm bản quyền.
Vào ngày 26/9, với chủ đề “Giải quyết vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trong ngành công nghiệp âm nhạc, điện ảnh và truyền hình số,” Hội Truyền thông Số Việt Nam (VDCA) đã hợp tác cùng Thủ Đô Multimedia tổ chức sự kiện nhằm tìm kiếm những giải pháp sáng tạo cho những thách thức này. Sau hội thảo, báo điện tử vietam.vn cũng đã đăng bài viết về sự kiện này.
Vi phạm bản quyền tại Việt Nam hiện như mê cung. Những năm trước, việc vi phạm bản quyền đơn giản là sao chép thẻ đầu thu với loại hình truyền hình đầu thu, đến nay, hình thức vi phạm ngày càng tinh vi, phức tạp, xuất hiện hành vi vi phạm xuyên quốc gia…
Quang cảnh buổi tọa đàm
Ngày 26-9, tọa đàm “Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc – điện ảnh – truyền hình số” do Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam tổ chức đã chia sẻ nhiều thông tin về thực trạng vi phạm bản quyền nội dung số nói chung, cũng như ngành âm nhạc, điện ảnh và truyền hình số nói riêng, đồng thời thảo luận các khó khăn trong việc áp dụng các giải pháp phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi xâm phạm đến bản quyền.
Trong bối cảnh phân phối nội dung kỹ thuật số đang diễn ra cực kỳ sôi động, sự phát triển nhanh chóng của các nền tảng truyền hình OTT (Over-The-Top) và các nhà phát hành phim trực tuyến đã đưa người dùng tới một thời kỳ tiêu thụ nội dung giải trí hoàn toàn mới mẻ. Sự thuận tiện trong việc truy cập phim, chương trình truyền hình và sự kiện âm nhạc trực tiếp trên các thiết bị đã làm biến đổi cách khán giả tương tác với nội dung. Tuy nhiên, cuộc cách mạng số hóa này cũng mang đến những thách thức chưa từng có trong việc bảo mật và bảo vệ bản quyền nội dung, yêu cầu ra đời các giải pháp mới để bảo vệ nội dung khỏi hàng loạt các rủi ro về xâm hại bản quyền.
Theo ông Vũ Kiêm Văn, Phó Chủ tịch – Tổng thư ký Hội truyền thông số Việt Nam cũng nhấn mạnh về các thách thức trong vấn đề bản quyền nội dung trong bối cảnh chuyển đổi số thời điểm này.
Chung nhận định này, chia sẻ tại tọa đàm, ông Phạm Hoàng Hải – Giám đốc Trung tâm bản quyền Nội dung số, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ TT-TT) cho biết, vi phạm bản quyền tại Việt Nam diễn ra hết sức phức tạp, với hàng loạt website vi phạm bản quyền (website lậu) đăng phát các giải bóng đá cũng như phim.
“Đặc biệt, thời gian gần đây phát hiện ra một số website lậu đã chuyển sang hình thức truyện tranh Anime của Nhật Bản. Việc ăn cắp vi phạm bản quyền truyện tranh cũng đã nhận được sự phản ứng rất gay gắt của các đơn vị chủ sở hữu ở Nhật Bản về việc vi phạm bản quyền tại Việt Nam”, ông Hải thông tin.
Theo lãnh đạo Cục này, đặc điểm chung của nhiều trang web vi phạm bản quyền là sử dụng tên miền quốc tế và dịch vụ ẩn giấu thông tin; hoạt động công khai, thay đổi tên miền liên tục khi bị chặn. Các đơn vị quản lý web lậu thường gắn quảng cáo độc hại, cá độ, cờ bạc trên những trang này.
Dẫn chứng cụ thể hơn, ông Nguyễn Ngọc Hân – Tổng Giám đốc Công ty Thủ Đô Multimedia cho biết, ở Việt Nam có đến 80% vi phạm bản quyền diễn ra trên nền tảng số khiến Việt Nam thiệt hại 348 triệu USD năm 2022, tương đương khoảng 7.000 tỷ đồng.
“Vi phạm bản quyền tại Việt Nam hiện như mê cung. Những năm trước, việc vi phạm bản quyền đơn giản là sao chép thẻ đầu thu với loại hình truyền hình đầu thu, đến nay, hình thức vi phạm ngày càng tinh vi, phức tạp, xuất hiện hành vi vi phạm xuyên quốc gia”, ông Hân chia sẻ.
Tại tọa đàm, nhiều ý kiến cũng cho rằng dù đã các biện pháp chặn tên miền cũng đã bắt đầu được thực thi tại Việt Nam; các giải pháp quản lý quyền kỹ thuật số như Widevine, FairPlay và PlayReady đã được triển khai để ngăn chặn truy cập và phân phối trái phép, nhưng các giải pháp bảo vệ bản quyền hiện tại vẫn chưa đủ sức bảo vệ và cần một phương pháp đa chiều để giải quyết các rủi ro đang hiện hữu.
Đặc biệt, vấn đề mà các nhà cung cấp nội dung đối mặt trong lỗ hổng quản lý bản quyền kỹ thuật số trước hết là việc lợi dụng sự giả mạo gói tin để đánh lừa máy chủ ủy quyền và qua mặt việc xác thực cấp quyền lấy nội dung cho các tài khoản không đủ tin cậy.
Các nhà cung cấp truyền hình OTT và các hãng phát hành trực tuyến phải đối mặt với một loạt các rủi ro khác đòi hỏi các giải pháp bảo vệ bản quyền toàn diện như: vấn đề dùng thiết bị quay màn hình để phát lại hay vấn đề khai thác các mạng riêng ảo để né tránh hạn chế địa lý, cho phép truy cập nội dung từ quốc gia này phân phối nội dung trái phép tại một quốc gia khác…
Nhằm đối phó với những mối đe dọa đa dạng này các đại biểu tham dự tọa đàm cho rằng, cùng với những chính sách điều hành, quản lý cần tập trung hơn vào yếu tố công nghệ nhằm cung cấp một cơ chế phòng thủ linh hoạt và tích cực, chủ động phát hiện và thông báo các nguy cơ vi phạm bản quyền.
Vấn đề bảo vệ bản quyền nội dung, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay đang gặp rất nhiều thách thức. Trong khi đó, việc xử lý vi phạm có một số bất cập, biện pháp ngăn chặn chưa thống nhất. Ngày 26/9/2023, tại Hà Nội, Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam (DCCA) phối hợp cùng Thủ Đô Multimedia tổ chức Tọa đàm “Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc – điện ảnh – truyền hình số”.
Thông tin về hội thảo, báo điện tử viettimes.vn đã có bài đăng:
Thông tin được đưa ra tại tọa đàm “Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc, điện ảnh, truyền hình số” do Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam (DCCA) tổ chức, nhằm chia sẻ về thực trạng vi phạm bản quyền nội dung số nói chung, ở ngành âm nhạc, điện ảnh và truyền hình số nói riêng, đồng thời, thảo luận về khó khăn trong việc áp dụng các giải pháp phòng ngừa và ngăn chặn xâm phạm bản quyền.
Trong bối cảnh phân phối nội dung kỹ thuật số đang diễn ra cực kỳ sôi động, sự phát triển nhanh chóng của các nền tảng truyền hình OTT (Over-The-Top) và các nhà phát hành phim trực tuyến đã đưa người dùng tới một thời kỳ tiêu thụ nội dung giải trí hoàn toàn mới mẻ. Sự thuận tiện trong việc truy cập phim, chương trình truyền hình và sự kiện âm nhạc trực tiếp trên các thiết bị đã làm biến đổi cách khán giả tương tác với nội dung.
Tuy nhiên, cuộc cách mạng số hóa này cũng mang đến những thách thức chưa từng có trong việc bảo mật và bảo vệ bản quyền nội dung, cũng như yêu cầu cần có các giải pháp mới để tránh hàng loạt rủi ro về xâm hại bản quyền.
Các nhà cung cấp dịch vụ truyền hình OTT như TV360, FPT Play; các hãng phát hành phim trực tuyến như Netflix, Hulu, và Hotstar đã trở thành những nhân tố quan trọng trong hệ sinh thái giải trí Internet khi đáp ứng nhu cầu nội dung không giới hạn. Vì vậy, việc đảm bảo tính toàn vẹn và độc quyền cho các nội dung phát hành đã trở thành vấn đề quan trọng và là bài toán mà các nhà sở hữu và phát hành nội dung ngày càng coi trọng.
Mặc dù các biện pháp chặn tên miền cũng bắt đầu được thực thi tại Việt nam; các giải pháp quản lý quyền kỹ thuật số (DRM) như Widevine, FairPlay và PlayReady đã được triển khai để ngăn chặn truy cập và phân phối trái phép, nhưng các giải pháp bảo vệ bản quyền hiện tại vẫn chưa đủ sức bảo vệ và cần một phương pháp đa chiều để giải quyết các rủi ro đang hiện hữu.
Đặc biệt, vấn đề mà các nhà cung cấp nội dung đối mặt trong lỗ hổng DRM trước hết là việc lợi dụng sự giả mạo gói tin để đánh lừa máy chủ ủy quyền (License Server) và qua mặt việc xác thực cấp quyền lấy nội dung cho các tài khoản không đủ tin cậy.
Toạ đàm thảo luận các khó khăn trong việc áp dụng các giải pháp phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi xâm phạm đến bản quyền.
Bên cạnh lỗ hổng của DRM, các nhà cung cấp truyền hình OTT và các hãng phát hành trực tuyến phải đối mặt với một loạt rủi ro khác, đòi hỏi các giải pháp bảo vệ bản quyền toàn diện như: Vấn đề dùng thiết bị quay màn hình để phát lại hay việc khai thác các Mạng riêng ảo (VPN) để né tránh hạn chế địa lý, cho phép truy cập nội dung từ quốc gia phân phối nội dung trái phép tại một quốc gia khác…
Ông Đinh Tiến Dũng – Phó Cục trưởng Cục Thông tin đối ngoại, Bộ Thông tin và Truyền thông – cho rằng khối cơ quan nhà nước đã có nhiều biện pháp thể hiện trách nhiệm trong bảo vệ bản quyền, các sản phẩm công nghiệp văn hóa và tuân thủ các cam kết, quy ước quốc tế mà Việt Nam tham gia. Cơ quan quản lý Nhà nước cũng đang nỗ lực trong việc sửa đổi văn bản luật và bổ sung quy định liên quan.
Tuy nhiên, công tác quản lý nội dung trên mạng hiện đang do 3 cơ quan quản lý là Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Do đó, việc xử lý các hành vi vi phạm, các kênh vi phạm bản quyền còn tốn nhiều thời gian hành chính.
Ông Dũng cũng cho rằng tốc độ chặn, gỡ các nội dung vi phạm bản quyền cần phải được tăng tốc hơn nữa, bởi nếu xử lý trong khoảng 10-15 phút, khi nội dung đó mới có vài chục lượt xem, thì công tác quản lý mới có tác dụng. Nếu kênh vi phạm đã thu được hàng triệu lượt xem thì việc xử lý không còn hiệu quả.
Dẫn thực tế mức xử phạt hành chính cao nhất từ trước đến nay là 150 triệu đồng, trong khi mức thu lợi của một website lậu tường thuật bóng đá, tổ chức cá độ bóng đá trên mạng, có thể đến hàng tỷ đồng, ông Đinh Tiến Dũng cho rằng các cơ quan cần chia sẻ dữ liệu để phối hợp hiệu quả hơn và chế tài xử phạt cũng cần nghiêm khắc hơn.
Ngăn chặn gần 1.000 website bóng đá lậu trong 12 tháng qua
Cùng quan điểm với ông Đinh Tiến Dũng, ông Phạm Hoàng Hải – Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số, Cục Phát thanh truyền hình và thông điện tử, Bộ TT&TT- cho rằng, các biện pháp chặn truy cập vào các trang vi phạm bản quyền đã phát huy hiệu quả, góp phần thay đổi thói quen của người dùng. “23% người dùng Internet Việt Nam trả lời sẽ không truy cập web lậu hoặc ít truy cập do tác động của việc chặn truy cập” – ông Hoàng Hải dẫn một khảo sát gần đây.
Ông Phạm Hoàng Hải – Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số.
Đại diện Trung tâm bảo vệ bản quyền nội dung số cũng đề xuất các giải pháp phòng, chống vi phạm bản quyền trên mạng một cách hiệu quả, đó là thiết lập đầu mối phối hợp giữa chủ sở hữu quyền, cơ quan quản lý nhà nước và các ISP; thiết lập cơ chế chặn linh hoạt – chặn đuổi các tên miền mới phát sinh sau khi chặn; áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp khác nhau để chặn truy cập (DNS, IP, CDN). Đồng thời, cần phát triển công cụ chặn tự động để các bên sử dụng, nhằm giảm thiểu thời gian và nhân lực.
Theo thống kê, từ tháng 8/2022 đến tháng 8/2023, Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử đã phối hợp với Cục An toàn thông tin và các chủ thể quyền để ngăn chặn gần 1.000 website bóng đá lậu như xoilac.1tiengruoi.link, xoivo4.com, coichua.net, tammao.tv, 90link.com, xoilac.live, xemtructiep.xyz…
Danh sách các website vi phạm được công bố trên trang banquyen.gov.vn.
Ông Vũ Kiêm Văn – Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) – cho biết nhiều tổ chức xã hội nghề nghiệp, nhiều doanh nghiệp về khai thác và bảo vệ bản quyền đã ra đời, tập trung vào các lĩnh vực như phim ảnh, âm nhạc, game…, tạo thành một lực lượng ngày càng đông đảo, cùng chung tay góp sức trong công cuộc bảo vệ bản quyền số. Sau một thời gian truyền thông, chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức, ý thức bảo vệ bản quyền của cộng đồng DN Việt Nam đã nâng cao.
Ông Vũ Kiêm Văn – Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký VDCA.
Nhiều đơn vị đã chú ý hơn đến công tác bảo vệ bản quyền tác giả, đầu tư cho công tác phát triển. Nhiều đơn vị đã cung cấp những giải pháp công nghệ hỗ trợ hoạt động này.
Trước vấn nạn vi phạm bản quyền nội dung số, ông Nguyễn Ngọc Hân – Tổng giám đốc Thủ Đô Multimedia – đã chia sẻ giải pháp Sigma Multi-DRM tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong bảo vệ bản quyền (tên thương mại Sigma Active Observer – SAO) giúp các nhà sở hữu nội dung, các nền tảng phát hành nội dung trực tuyến có thể bảo vệ được bản quyền các sản phẩm nội dung trên Internet.
SAO không chỉ đơn thuần là một lớp bảo mật của Sigma Multi-DRM, mà còn quan sát hoạt động giám sát mọi khía cạnh phân phối nội dung và phát trực tuyến. Sử dụng thuật toán AI tiên tiến, SAO tiến xa hơn trong việc phát hiện và rà soát mọi hoạt động trao đổi dữ liệu trong quá trình phân phối nội dung trên Internet.
Theo ông Nguyễn Ngọc Hân, SAO sử dụng thuật toán do AI thúc đẩy để xác định các biểu hiện bất thường và các mối đe dọa tiềm năng tại mọi bước, bao gồm việc phát hiện việc vi phạm phân phối xuyên biên giới, đồng thời, có thể xác định việc sử dụng VPN và tiêu diệt các nỗ lực khai thác việc truy cập nội dung qua các khu vực khác nhau. Biện pháp tích cực này loại bỏ các hạn chế về địa lý và cắt giảm việc truy cập thâm dụng nội dung trái phép xuyên biên giới.
Ông Nguyễn Ngọc Hân, Tổng giám đốc Thủ Đô Multimedia.
Đồng thời, SAO có khả năng kháng lại giả mạo thông tin khi thuật toán AI của SAO nhận ra các dấu hiệu giả mạo thông tin, đẩy lùi các nỗ lực đánh lừa máy chủ ủy quyền (license server).
Ngoài việc đảm bảo việc thu thập thông tin và phản hồi thời gian thực, cho phép các nhà điều hành đối mặt nhanh chóng với các mối đe dọa, SAO còn đi sâu vào mẫu hành vi người dùng, xác định các hoạt động đáng ngờ và ngăn chặn can thiệp. Với các yêu cầu truy cập có các thông tin không khớp, ví dụ yêu cầu truy cập tại Hà Nội nhưng lại có các thông tin người dùng tại tỉnh khác thì các truy cập này sẽ bị rà soát,…/.
Tại tọa đàm bảo vệ bản quyền ngành công nghiệp âm nhạc – điện ảnh – truyền hình số ngày 26/9 do Thủ Đô Multimedia tổ chức ở Hà Nội, ông Phạm Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số, Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử – Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết tình trạng vi phạm bản quyền diễn ra hết phức tạp ở mảng bóng đá, phim và mới đây bùng nổ ở cả nội dung tranh anime Nhật Bản.
Theo vnexpress.net, khoảng 1000 website vi phạm bản quyền bóng đá bị chặn trong vòng một năm, nhưng chưa thể dẹp vấn nạn này, theo Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử.
Tại tọa đàm bảo vệ bản quyền ngành công nghiệp âm nhạc – điện ảnh – truyền hình số ngày 26/9 ở Hà Nội, ông Phạm Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số, Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử – Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết tình trạng vi phạm bản quyền diễn ra hết phức tạp ở mảng bóng đá, phim và mới đây bùng nổ ở cả nội dung tranh anime Nhật Bản.
Riêng lĩnh vực bóng đá có khoảng 70 nhóm web lậu, trong đó có 5 nhóm dẫn đầu như xoilac, cakhia… với nhiều địa chỉ website khác nhau. Trong mùa giải 2022-2023, website của các nhóm này đạt 7,7 triệu người dùng, 1,5 tỷ lượt xem theo thống kê của Similarweb. Phim lậu có hơn 200 website, thu hút 120 triệu lượt xem mỗi tháng.
Theo ông Hải, điểm chung của các website trên là sử dụng tên miền quốc tế và dịch vụ ẩn giấu thông tin. Bên cạnh phát nội dung, chúng hiển thị quảng cáo độc hại, cá độ. Khi bị chặn, các website này liên tục đổi tên miền. Trong giai đoạn từ tháng 8/2022 đến 8/2023, cơ quan chức năng của Việt Nam đã chặn gần 1.000 web lậu về bóng đá.
Một trang phát sóng lậu trận đấu tại World Cup 2022, đi kèm quảng cáo game cờ bạc. Ảnh: Lưu Quý
Tại tọa đàm, bà Phạm Thanh Thủy, phụ trách chống vi phạm bản quyền của truyền hình K+, dẫn số liệu Media Partners Asia cho thấy Việt Nam nằm trong số ba nước dẫn đầu khu vực về số lượng vi phạm bản quyền, với 15,5 triệu người thường xuyên truy cập website lậu. Nếu xét tên tỷ lệ dân số, Việt Nam dẫn đầu Đông Nam Á. Theo bà Thủy, trước đây tình trạng vi phạm có xuất hiện ở cả TV Box cài sẵn ứng dụng xem lậu. Tuy nhiên đến nay, phần lớn vi phạm xảy ra ở nền tảng số, như website, mạng xã hội.
Ông Nguyễn Ngọc Hân, Tổng giám đốc Thủ Đô Multimedia, đánh giá khi mạng xã hội và các nền tảng OTT phát triển, việc bảo vệ bản quyền càng trở nên thách thức, khi khoảng 80% vi phạm nằm ở các nền tảng số. Các nhóm phát lậu có thể nằm tại Việt Nam, nhưng dùng phần mềm VPN giả địa chỉ, nhằm lấy nội dung từ nước ngoài và phát cho người Việt, ảnh hưởng đến doanh thu và uy tín của dịch vụ trong nước đã mua bản quyền. Ước tính vi phạm bản quyền nội dung khiến Việt Nam thiệt hại khoảng 350 triệu USD năm 2022.
Một hình thức vi phạm điển hình của web lậu. Ảnh: Cục PTTT&TTĐT
Để ngăn chặn tình trạng trên, đại diện Trung tâm Bản quyền nội dung số cho biết phương thức chính đang được áp dụng là phối hợp với nhà mạng Việt để chặn truy cập từ người dùng đến website lậu. Cách làm này khiến lượt truy cập của các web phát bóng đá lậu giảm 98% trong mùa giải vừa qua. Ngoài ra, việc này cũng góp phần thay đổi thói quen người dùng. Khảo sát của tổ chức CAP cho thấy với các website bị chặn, 23% người dùng cho biết sẽ không truy cập nội dung tương tự, 60% tìm đến giải pháp miễn phí hợp pháp.
Tuy nhiên, theo ông Hải, vẫn có sự bất cập khi việc ngăn chặn chưa thống nhất giữa các nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) vì có ISP chặn luôn nhưng cũng có bên mất ba ngày để thực hiện, dẫn đến không mang lại tác dụng.
Trong khi đó, bà Thủy cho biết đã áp dụng các biện pháp từ kỹ thuật tới pháp lý, tuy nhiên vẫn gặp nhiều thách thức. Ví dụ, khi muốn nộp đơn tố cáo vi phạm lên cơ quan hành pháp, họ cần thu thập bằng chứng và chứng minh thiệt hại. Nhiều vụ, như website Phimmoi, kéo dài nhiều năm mới có thể giải quyết.
Một biện pháp được bà Thủy đưa ra là Knock and Talk (Gõ cửa và nói chuyện), từng áp dụng thành công ở nước ngoài. Trong đó, một đội điều tra chuyên nghiệp tìm tất cả mối liên hệ để nắm được thông tin về chủ website, từ đó tiếp cận và yêu cầu cam kết không vi phạm. Cách làm này theo bà Thủy có thể mang lại hiệu quả về lâu dài và thời gian xử lý khoảng vài tháng.
Tại họp báo đầu tháng 9, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng cho biết sẽ phối hợp với Bộ Công an để xử lý chủ website phát nội dung lậu và sẽ “không dừng ở việc bị xử lý hành chính”. Ngoài ra, Bộ cho rằng vấn đề có thể được giải quyết từ phía người dùng, bởi nếu người dân còn ủng hộ web lậu, những đơn vị kinh doanh nội dung bản quyền sẽ chịu thiệt hại, từ đó không thể mua bản quyền và phát triển nội dung. Khi đó, người chịu thiệt cuối cùng vẫn là người tiêu dùng.
Tọa đàm ngày 26/9 về câu chuyện “Bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc-điện ảnh-truyền hình số” do Thủ Đô Multimedia tổ chức cùng nhiều cơ quan báo chí đã cho ra những số liệu đáng báo động.
Ngày 26/9/2023, tại Hà Nội, Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam (DCCA) phối hợp cùng Thủ Đô Multimedia tổ chức Tọa đàm “Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc – điện ảnh – truyền hình số”.
Theo thông tin từ vietnamfinance.vn, có tới 80% vi phạm bản quyền diễn ra trên các nền tảng số và các nội dung bị vi phạm nhiều nhất là chương trình truyền hình, phim, nhạc, sách. Ước tính, thiệt hại năm 2022 vào khoảng 350 triệu USD.
Thông tin này được đưa ra tại tại tọa đàm “Giải bài bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc – điện ảnh – truyền hình số” do Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam, Hội Truyền thông số Việt Nam và Thủ Đô Multimedia phối hợp tổ chức ngày 26/9.
Theo báo cáo của Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện nay, vi phạm bản quyền diễn ra hết sức phức tạp, có hàng loạt website vi phạm bản quyền (website lậu) các giải bóng đá cũng như phim. Theo số liệu từ SimilarWeb, hiện có khoảng 70 website bóng đá lậu, với hơn 1,5 tỷ lượt view trong những năm 2022, 2023.
Số liệu của SimilarWeb cũng chỉ ra rằng, có tới hơn 200 website phim lậu thu hút khoảng 120 triệu lượt xem/tháng, trong đó top 10 có hơn 66 triệu lượt xem mỗi tháng. Đặc biệt, thời gian gần đây phát hiện ra một số website lậu đã chuyển sang hình thức truyện tranh Anime của Nhật. Việc ăn cắp vi phạm bản quyền truyện tranh cũng đã nhận được sự phản ứng rất gay gắt của các đơn vị chủ sở hữu ở Nhật Bản về việc vi phạm bản quyền tại Việt Nam.
Từ tháng 8/2022 đến tháng 8/2023, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử đã phối hợp với Cục An toàn thông tin và các chủ thể quyền để ngăn chặn gần 1.000 website bóng đá lậu như xoilac.1tiengruoi.link, xoivo4.com, coichua.net, tammao.tv, 90link.com, xoilac.live, xemtructiep.xyz… Danh sách các website vi phạm được công bố trên trang banquyen.gov.vn.
Theo ông Nguyễn Ngọc Hân, Tổng giám đốc Công ty Thủ Đô Multimedia, vi phạm bản quyền ở Việt Nam đứng thứ ba tại Đông Nam Á, thứ 9 trên toàn thế giới. Trong đó, 80% vi phạm diễn ra trên các nền tảng số, với các nội dung bị vi phạm nhiều nhất là chương trình truyền hình, phim, nhạc, sách.
“Thiệt hại từ vi phạm bản quyền tại Việt Nam năm 2022 vào khoảng 350 triệu USD và mức thiệt hại từ vi phạm bản quyền cho ba ngành phim, âm nhạc, truyền hình trên toàn thế giới năm 2022 lên tới 65 tỷ USD”, ông Hân nói.
Đại diện của Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) cho biết, mặc dù các biện pháp chặn tên miền cũng đã bắt đầu được thực thi tại Việt nam; các giải pháp quản lý quyền kỹ thuật số (DRM) như Widevine, FairPlay và PlayReady cũng đã được triển khai để ngăn chặn truy cập và phân phối trái phép… nhưng các giải pháp bảo vệ bản quyền hiện tại vẫn chưa đủ sức bảo vệ và cần phương pháp đa chiều để giải quyết các rủi ro đang hiện hữu.
Đặc biệt, vấn đề mà các nhà cung cấp nội dung đối mặt trong lỗ hổng DRM, trước hết là việc lợi dụng sự giả mạo gói tin để đánh lừa máy chủ ủy quyền (license server) và qua mặt việc xác thực cấp quyền, lấy nội dung cho các tài khoản không đủ tin cậy.
Bên cạnh đó, các nhà cung cấp truyền hình OTT và các hãng phát hành trực tuyến cũng đang phải đối mặt với các rủi ro khác, đòi hỏi các giải pháp bảo vệ bản quyền toàn diện, như: Vấn đề dùng thiết bị quay màn hình để phát lại, vấn đề khai thác các mạng riêng ảo (VPN) để né tránh hạn chế địa lý, cho phép truy cập nội dung từ quốc gia này phân phối nội dung trái phép tại một quốc gia khác…
Để đối phó với những mối đe dọa này, các đại biểu tại toạ đàm đều thống nhất, bên cạnh những chính sách điều hành, quản lý, yếu tố công nghệ cũng đóng vai trò rất quan trọng. Một trong những giải pháp công nghệ mà các đại biểu quan tâm tại buổi toạ đàm đó là giải pháp Sigma Active Observer (SAO).
Giải pháp này không chỉ có một lớp bảo mật của Sigma Multi-DRM, mà còn quan sát hoạt động giám sát mọi khía cạnh của phân phối nội dung và phát trực tuyến. Đặc biệt, với việc ứng dụng thuật toán trí tuệ nhân tạo (AI), giải pháp này có thể xác định các biểu hiện bất thường và các mối đe dọa tiềm năng tại mọi bước, bao gồm việc phát hiện vi phạm phân phối xuyên biên giới và giả mạo gói tin; đồng thời đi sâu vào mẫu hành vi người dùng, tức thời xác định các hoạt động đáng ngờ và bảo vệ khỏi sự can thiệp.
Theo số liệu từ SimilarWeb, khoảng 70 website bóng đá lậu, với hơn 1,5 tỉ lượt xem trong những năm 2022, 2023 tại Việt Nam.
Tọa đàm ngày 26/9 về “Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc-điện ảnh-truyền hình số” do Thủ Đô Multimedia tổ chức, được rất nhiều tờ báo quan tâm, trong đó trang Báo Lao Động đã viết:
Thay đổi tên miền liên tục khi bị chặn
Thông tin tại tọa đàm “Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc – điện ảnh – truyền hình số”, ông Phạm Hoàng Hải – Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số (Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử – Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, hiện nay vi phạm bản quyền diễn ra hết sức phức tạp, có hàng loạt website vi phạm bản quyền (website lậu) của các giải bóng đá và phim.
Ông Hải dẫn số liệu từ SimilarWeb cho thấy, khoảng 70 website bóng đá lậu, với hơn 1,5 tỉ lượt xem trong những năm 2022, 2023. Bên cạnh đó, hơn 200 website phim lậu thu hút khoảng 120 triệu lượt xem/tháng (trong đó top 10 có hơn 66 triệu lượt xem mỗi tháng).
Thời gian gần đây, phát hiện một số website lậu đã chuyển sang hình thức truyện tranh của Nhật Bản. Việc ăn cắp vi phạm bản quyền truyện tranh cũng đã nhận được sự phản ứng rất gay gắt của các đơn vị chủ sở hữu ở Nhật Bản về việc vi phạm bản quyền tại Việt Nam.
Đặc điểm của các website vi phạm bản quyền là sử dụng tên miền quốc tế và dịch vụ ẩn giấu thông tin. Các website này hoạt động công khai, thay đổi tên miền liên tục khi bị chặn. Các đơn vị quản lý website lậu thường gắn quảng cáo độc hại, cá độ, cờ bạc trên những trang này.
Hình thức vi phạm điển hình của các website vi phạm bản quyền là ngay sau khi chủ sở hữu đăng tải nội dung trên các nền tảng như OTT, truyền hình số mặt đất, truyền hình số vệ tinh…, các đối tượng sẽ thực hiện hành vi vi phạm bằng cách livestream nội dung lên mạng xã hội hoặc cắt ghép, đăng tải nội dung.
Hàng loạt biện pháp kỹ thuật
Ông Hải cho hay, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử phối hợp cùng Cục An toàn thông tin và các chủ sở hữu bản quyền phát hiện website vi phạm, xác minh điều tra các nội dung vi phạm và gửi yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) thực hiện ngăn chặn việc người dùng Internet Việt Nam truy cập vào các web vi phạm.
Điều này đồng nghĩa với việc người dùng ở Việt Nam sử dụng điện thoại thông minh, máy tính sẽ không truy cập được website vi phạm, nhưng người ở nước ngoài vẫn truy cập được.
“Ở đây, chúng tôi chỉ ngăn chặn trên lãnh thổ Việt Nam” – ông Hải nói.
Quy trình là sau khi chủ thể quyền sở hữu gửi đơn kèm tài liệu chứng minh quyền và bằng chứng vi phạm, cơ quan nhà nước sẽ xem xét, ra quyết định ngăn chặn. Tiếp đó các ISP sẽ tiến hành ngăn chặn, ngừng cung cấp dịch vụ DNS (hệ thống phân giải tên miền) cho tên miền của các website lậu theo yêu cầu của cơ quan nhà nước.
Theo thống kê, từ tháng 8.2022 đến tháng 8.2023, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã phối hợp với Cục An toàn thông tin và các chủ thể quyền sở hữu để ngăn chặn gần 1.000 website bóng đá lậu.
“Tuy vậy, biện pháp kỹ thuật nêu trên vẫn đang tồn tại một số bất cập, đó là biện pháp chặn chưa thống nhất giữa các ISP. Thời gian chặn chưa thống nhất giữa các ISP, có ISP chặn ngay lập tức, nhưng có ISP chặn sau 3 ngày làm việc hoặc lâu hơn.
Trong khi đó, biện pháp chặn truy cập vào các trang vi phạm bản quyền đã phát huy hiệu quả, góp phần thay đổi thói quen của người dùng. Khảo sát cho thấy, 23% người dùng Internet Việt Nam trả lời sẽ không truy cập web lậu hoặc ít truy cập do tác động của việc chặn truy cập” – Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số cho hay.
Đại diện Trung tâm Bản quyền nội dung số cũng đề xuất các giải pháp cần hướng tới để phòng chống vi phạm bản quyền trên mạng hiệu quả. Đó là thiết lập đầu mối phối hợp giữa chủ sở hữu quyền, cơ quan quản lý nhà nước và các ISP; thiết lập cơ chế chặn linh hoạt – chặn đuổi các tên miền mới phát sinh sau khi chặn; áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp khác nhau để chặn truy cập (DNS, IP, CDN).
Đồng thời, cần phát triển công cụ chặn tự động để các bên sử dụng nhằm giảm thiểu thời gian và nhân lực.
Tình trạng vi phạm bản quyền âm nhạc, điện ảnh, truyền hình trên nền tảng số diễn ra tràn lan, ngày càng phức tạp và tinh vi. Điều này đặt ra yêu cầu về việc xây dựng hệ thống chặn truy cập trang web lậu tự động, đồng thời siết chặt cơ chế pháp lý trong vấn đề bảo vệ bản quyền.
Tọa đàm ngày 26/9 về “Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc-điện ảnh-truyền hình số” do Thủ Đô Multimedia tổ chức, được rất nhiều tờ báo quan tâm, trong đó trang Báo Tiền Phong nổi tiếng đã viết:
Xâm phạm nhan nhản
Tại tọa đàm Giải bài toán bảo vệ bản quyền cho ngành công nghiệp âm nhạc – điện ảnh – truyền hình số do Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam (DCCA) phối hợp tổ chức ngày 26/9, đông đảo các chuyên gia, luật sư, đại diện các nhà cung cấp nội dung trên nền tảng số chia sẻ về thực trạng vi phạm bản quyền đặc biệt trong ngành âm nhạc, điện ảnh và truyền hình và đề xuất giải pháp phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi xâm phạm bản quyền.
XoilacTV – trang web vi phạm bản quyền các trận đá bóng nghiêm trọng.
Ông Vũ Kiêm Văn, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội truyền thông số Việt Nam khẳng định, vấn đề bảo vệ bản quyền nội dung đặc biệt trong bối cảnh số gặp không ít thách thức. Làm rõ hơn nhận định này, ông Phạm Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Bản quyền Nội dung số, Cục Phát thanh – Truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT) Bộ Thông tin và Truyền thông nêu, tình trạng vi phạm bản quyền tại Việt Nam rất phức tạp, với hàng loạt website vi phạm bản quyền (web lậu) thường xuyên đăng, phát trái phép các giải bóng đá, phim ảnh.
Theo số liệu từ SimilarWeb, khoảng 70 website bóng đá lậu, với hơn 1,5 tỷ lượt xem trong các năm 2022, 2023, hơn 200 website phim lậu thu hút khoảng 120 triệu lượt xem/tháng, trong đó top 10 có hơn 66 triệu lượt xem mỗi tháng. Trong vòng một năm từ tháng 8/2022, Cục PTTH&TTĐT đã phối hợp với Cục An toàn thông tin và các chủ thể quyền để ngăn chặn gần 1.000 website bóng đá lậu như coichua.net, tammao.tv, xoilac.live…
Nhiều bộ phim truyền hình giờ vàng bị đăng tải tràn lan trên các nền tảng mạng xã hội.
“Đặc điểm chung của nhiều trang web vi phạm bản quyền là sử dụng tên miền quốc tế và liên tục thay đổi tên miền khi bị chặn. Hình thức vi phạm điển hình của các web lậu chính là tập trung đăng tải nội dung thông qua hình thức livestream (phát sóng trực tiếp) hoặc cắt ghép, đăng tải nội dung trên mạng xã hội. Những nội dung này được lấy lại từ các nền tảng chính thống như OTT, truyền hình số mặt đất, truyền hình số vệ tinh…”, ông Phạm Hoàng Hải nêu. Không chỉ lấy lại nội dung, đăng tải lên mạng xã hội trái phép, các trang web lậu thường xuyên cài cắm những quảng cáo độc hại, cá độ, cờ bạc .
Luật sư Phạm Thanh Thuỷ – phụ trách chống vi phạm bản quyền một kênh truyền hình mua bản quyền phát sóng giải ngoại hạng Anh – cho biết, Việt Nam có 15,5 triệu người thường xuyên truy cập vào web lậu, khiến Việt Nam lọt vào top 3 khu vực về vi phạm bản quyền. “Các trận bóng thuộc ngoại hạng Anh có bản quyền xuất hiện tràn lan trên Internet. Nếu 15,5 triệu lượt xem lậu có 10% chuyển đổi thành thuê bao hợp pháp, số tiền thu về sẽ rất lớn. Với số tiền này chúng ta có thể tái đầu tư vào những sản phẩm có giá trị hơn, mua những chương trình thể thao, những bộ phim tốt hơn, từ đó góp phần phát triển ngành công nghiệp sáng tạo nội dung số tại Việt Nam”, bà Phạm Thanh Thủy nêu.
Cơ chế chặn tự động
Thông tin về con số thiệt hại do vi phạm bản quyền, ông Nguyễn Ngọc Hân, Tổng Giám đốc Thủ Đô Multimedia cho biết, có đến 80% vi phạm bản quyền diễn ra trên nền tảng số, gây thất thoát 348 triệu USD năm 2022, tương đương 7 nghìn tỷ đồng. Vi phạm bản quyền trên toàn cầu gây thiệt hại 65 tỷ USD cho ngành âm nhạc, phim và truyền hình trên toàn thế giới năm 2022.
Cùng với những giải pháp về kỹ thuật như chặn truy cập, hệ thống chặn truy cập chủ động, các chuyên gia, đại biểu nhấn mạnh vai trò của các biện pháp liên quan pháp lý, đặc biệt là hỗ trợ cho các chủ thể sở hữu bản quyền. Bà Phạm Thanh Thủy chỉ ra một số khó khăn. Việc áp dụng biện pháp hành chính dân sự và hình sự rất nan giải và diễn ra trong thời gian dài. “Vụ kiện phimmoi.net đã kéo dài bốn năm mà chưa có kết quả”, bà Phạm Thanh Thủy nêu.
Ông Phạm Hoàng Hải cho rằng, sau thời gian dài thực hiện biện pháp chặn truy cập đối với các trang web lậu đạt được nhiều kết quả tích cực. Cụ thể, số lượng các đường link vi phạm bản quyền giảm 7%, lượt truy cập của các trang web bị chặn giảm tới 98%. Bên cạnh đó, việc chặn truy cập các trang web lậu dần thay đổi thói quen truy cập trang web của người dân Việt Nam. Theo đó, 23% người dùng Internet ở Việt Nam trả lời sẽ không truy cập web lậu hoặc ít truy cập do tác động của việc chặn truy cập.
Tuy vậy, biện pháp chặn truy cập vẫn tồn tại một số bất cập. “Chúng ta cần thiết lập đầu mối phối hợp giữa chủ sở hữu quyền, cơ quan quản lý nhà nước và ISP. Thiết lập cơ chế chặn linh hoạt, chặn đuổi các tên miền mới phát sinh sau khi bị chặn, tiếp đó áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp khác nhau để chặn truy cập”, ông Phạm Hoàng Hải nêu.
Chung quan điểm với ông Phạm Hoàng Hải, bà Phạm Thanh Thủy đề xuất, Việt Nam áp dụng mô hình chặn chủ động như ở Anh. Đó là web lậu thay đổi tên miền, địa chỉ IP khi bị chặn lần đầu, các ISP sẽ chủ động chặn tiếp các tên miền, địa chỉ IP mới đó khi nhận được thông báo từ chủ sở hữu quyền hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà không cần thực hiện lại thủ tục hành chính.
Trước sự cần thiết của hệ thống chặn tự động, ông Nguyễn Ngọc Hân cho rằng, cần áp dụng công nghệ AI để tăng cường giám sát mọi khía cạnh của hoạt động phân phối nội dung và phát trực tuyến. “Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến, giúp việc phát hiện và rà soát mọi hoạt động trao đổi dữ liệu trong quá trình phân phối nội dung trên Internet một cách nhanh chóng, chính xác hơn”, ông Nguyễn Ngọc Hân nêu.
Phản hồi gần đây